1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 198

153

F. J. TOLSMA

na die veroorzaakt worden door anatomische of fysiologische afwijkingen van de hersenen", aldus van den Berg. Dit „op enkele na" is een niet onbelangrijke kwestie voor de psychiatrie. Betekent dit, dat de fenomenologie geen betekenis heeft voor deze enkele gevallen? Bestaat de fenomenologie bij gebrek aan kennis van anatomische en fysiologische achtergronden? Ik meen van niet. De fenomenologie behoort zeker dienstbaar te worden gemaakt aan de klinische psychiatrie in haar totaliteit. Eenzaamheid en zich-verbergen evenwel zijn voorbeelden van begrippen, welke aan het gebouw der klinische psychiatrie een ongedifferentieerd en daardoor wankel aanzien geven. „Verbergt" een schizofreen zich niet anders dan een neuroticus, en is zijn „eenzaamheid" ook niet anders gestructureerd? En hoeveel normalen verbergen zich niet of zijn eenzaam? Van den Berg gaat in zijn critiek op het onbewuste zover, dat hij ook het zich-herinneren aanvechtbaar acht. Uit het feit, dat fabulaties en confabulaties voorkomen, kan men echter hoogstens afleiden, dat herinneringen niet altijd betrouwbaar zijn. Het is echter onjuist ze te ontkennen, men kan ze immers, afhankelijk van hun „emotionele lading", oproepen. Kan men nu herinneringen suggereren? Dit is ongerijmd indien men zou menen, dat men iemand absurde gedachten kan opdringen. Het is wel denkbaar, dat men — om met van den Berg te spreken — iemand een castratiecomplex kan „aanpraten", van wie aan te nemen valt dat zich in zijn leven nooit een reële castratiedreiging heeft voorgedaan. Men kan iemand suggereren dat hij projecteert, zonder dat ook maar bij benadering te zeggen is, wat onder projectie wordt verstaan. Iets dat overdraagbaar is, betekent echter dat het de ander aanspreekt, dat men verstaanbaar is geworden, wat niet identiek behoeft te zijn met begrijpelijk. Prof van den Berg tracht oude, bestaande begrippen te vervangen door nieuwe. Men kan zeggen, dat zijn critiek op Freud weinig mild is, gezien de voortreffelijke bijdragen, die deze laatste geleverd heeft t.a.v. de ontwikkeling van het psychiatrische denken. Wanneer men de werken van Freud bestudeert, kan men niet ontkomen aan de stellige indruk, dat hij een voortreffelijk fenomenoloog was. Zijn trefformuleringen mogen eenzijdige polarisaties lijken, soms de indruk geven van gefixeerde knooppunten te zijn, maar zij wijzen steeds heen naar omvattender relatiestoornissen. De terminologie, die Van den Berg invoert, lijdt, men zou bijna zeggen, moet wel lijden aan eenvoud en fenomenologische armoede. In zoverre is zijn boek leerzaam en misschien zelfs een teken aan de wand.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen