1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 114

86

G. DE WIT

overleg sprake is, moet men bij hogere die,ren wel een zeker „bev^oistzijn", waarin de prikkelgewaarwordingen worden geordend en beoordeeld, aannemen. De mens echter is in staat tot zelfwaarneming en tot zelfobjectivering. De mens kan tegelijk subject- en object-voor-zichzelf zijn. Dit transcendentaal aandoend vermogen van de mens is uniek en waarschijnlijk de essentie van het „menselijk bewustzijn". De mens kan zichzelf waarnemen. Hij kan zijn eigen onderzoeker zijn. Hoort hij deze toon bij deze intensiteit? Heeft hij een draaisensatie, ja of nee? En hoe lang duurt deze sensatie? Hij kan er zelf op antwoorden. Hij kan er objectief op antwoorden. Men heeft betrouwbare en onbetrouwbare mensen, maar dat geldt zowel van onderzoekers als voor onderzochten. Men heeft, in deze zin, geen onbetrouwbare dieren, maar ook geen dieren die zichzelf kunnen observeren. De mens is krachtens zijn mens-zijn voor-zich-zelf en in-zich-zelf niet alleen „onderwerpelijk", maar ook „voorwerpelijk". Deze fysiologische zelfobservatie betreft een tamelijk perifeer gebied van de menselijke persoonlijkheid. Zodra het psychologische of psychiatrische processen betreft is veel meer de innerlijke zijde van de persoonlijkheid m 't geding. Zelf-objectivering m physisch-filosofische zin is dan vooral m pathologische gevallen moeilijk, zo met onmogelijk. Dit deel van de menselijke persoonlijkheid is echter m dit artikel met in het geding. Niet alleen de observator observeert hem, de mens observeert ook zichzelf, hij observeert ook zijn zintuiglijke functies. Het is dwaas, nee onjuist, hier in de menselijke fysiologie geen gebruik van te maken. Misschien is het juist te zeggen dat het onontkoombaar is, wil men adequate metingen doen, er uitsluitend gebruik van te maken. De betrouwbaarheid is alleen statistisch te verifièren. Objectief en subjectief zijn in de menselijke zintuigfysiologie in wezen gelijkwaardig, daar subjectief hier in wezen ook objectief betekent. De observaties kunnen gesubjectiveerd worden, dat wil in dit verband zeggen, vertroebeld door onjuiste interpretaties en suggesties, maar dit geldt in wezen gelijkelijk voor onderzoeker en onderzochte. Het verschil is niet kwalitatief, maar hoogstens quantitatief door grotere ervaring van de onderzoeker. Met nadruk wordt hier erop gewezen, dat dit alles alleen geldt voor de zintuigfysiologie in engere zin, dus waar het werkelijk gaat om wat de uiteindelijke output is van de zintuigelijke prikkels. Meten aan de cochlea zelf en meten aan het halfcirkelvormige kanaal zelf leidt vaak tot uitkomsten, die tot veel lagere drempel-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen