1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 258

210

„CREATIVITEIT EN NATUURWETENSCHAP"

een rede van Leo Baeck) zegt: „Der Mensch pragt mit einem und demselben Pragstock die vielen gleichen Münzen; Gottes, des Einen, Schöpfung ist es, dasz jede seiner Münzen, jedes seiner Geschöpfe von einem eigenen, immer wieder von einem neuen Pragstock hervorkomt - Was geschaffen wird und nur das, ist Einmaliges"ii). In de zin van Wiener wordt God bedreigd door de creativiteit van de mens en deze door die van de machine. Dat kan alleen wanneer de mens de zin voor het unieke verliest. Het resultaat is dan niet de dood van God, maar menselijke „Gottesfinsternis". We redden het unieke niet, door aan onze computers namen te geven, liefst van beroemdheden. Dat is misleidend. Computers hebben geen omgang met God. Twee gedachten van Wiener vereisen bijzondere aandacht. Allereerst: in verband met zijn beschrijving van de „lerende" (bijv. schaakspelende) machine blijkt, dat deze voortdurend „transforms itself into a different machine, in accordance with the history of the actual play". Dientengevolge ontwikkelt deze machine in het spel een ,,uncanny canniness", een geheimzinnige, bijna bovennatuurlijke slimheid. De machine onthoudt alle fouten en leert er van, dank zij een „objective criterium of merit", criterium voor succes. In feite vinden we hier bij Wiener dus dezelfde definitie van ,,leren" als die welke David Hawkins in zijn „Language of nature" 12) geeft aan de hand van de evolutie van de cel en van de mens in zijn cultuur nl.: „leren is veranderen", dus iets heel anders dan „vermeerdering van weten"! Het kan creatieve verandering zijn als we het goede leren! Het tweede betreft Wiener's beschouwing inzake het criterium van succes. In het crocketspel zoals het wordt beschreven in „Alice in Wonderland" blijkt een vormloosheid en regelloosheid die het winnen van het spel betekenisloos maakt. Daar kan dan ook niet worden „geleerd", want een „criterium of merit" is onmogelijk. Als Wiener dan later zijn beschouwingen gaat toepassen op de menselijke samenleving, dan blijkt dat bijv. in de economische strijd, door incidentele technische realiseringen van uitvindingen, telkens de spelregels moeten worden veranderd en het geheel sterk gaat lijken op het crocketspel in Alice in Wonderland. D.w.z. het is hopeloos om daarin precies de kwantiteiten te gaan meten zoals in het schaakspel. Het geheel speelt zich af in een zekere vaagheid en veranderlijkheid. En juist daar kunnen de menselijke hersens mee werken. In dit verband legt hij nadruk op het verschil in grootte tussen de menselijke hersenen (een neuron heeft een afmeting van één millioenste mmS) en een computer (transistorafmeting 1 mm^). Het computerequivalent van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen