1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 276

224

WISKUNDIGE TAAL

voor getallen, die door de Sumeriërs en Babyloniërs werd toegepast maar in het Hellenistische Westen verloren was gegaan. Dit principe werd echter in India en China bewaard en verder ontwikkeld (misschien is het in één van deze streken, of in beide, ook wel opnieuw ontdekt; we weten het eigenlijk niet) en bereikte via Perzen en Arabieren, over Spanje en Sicilië het Westen. Overigens werd de invoering van een volledige positionele decimale schrijfwijze, ook voor nietgehele getallen, pas tot stand gebracht in de tweede helft van de zestiende eeuw, door FRANSOIS VIETE en vooral door de activiteiten van SIMON STEVIN, die in zijn boekje „De Thiende" van 1585 liet zien hoe men met decimale breuken even gemakkelijk kan rekenen als met gehele getallen, n ) Overigens moet u niet denken dat deze vernieuwingen en verbeteringen van de wiskundige taal ook dadelijk tot het spraakgebruik van de rekenmeesters ging behoren, hoe evident de grote voordelen daarvan ook waren, zoals STEVIN wel zeer duidelijk had toegelicht. In de bibliotheek van het Wiskundig Seminarium bevindt zich een boekje dat in 1690 in Utrecht is uitgegeven, dus meer dan een eeuw na STEVIN'S „De Thiende". Dit boekje, getiteld „COUTEREEL'S Konstigh Cyfferboeck; met volkoomene Uytwerckings, en veele Konst Vermeerderings, begonnen door MR. DIRK DE GRAUW, en volvoerd door een weiervaren Persoon in dese Konst", heeft tot doel de vlijtige lezer de kunst van het rekenen bij te brengen. Daarbij worden 93 pagiaa's speciaal aan het rekenen met breuken gewijd; maar decimale breuken zult u er tevergeefs in zoeken. Terzijde zou ik u gaarne opmerkzaam wllen maken op het curieuze hoofdstuk over de Regula Cecis, dat demonstreert dat de rekenmeester van omstreeks 1700 niet zoveel vertrouwen had in de exactheid van zijn algorithmen en de onaanvechtbaarheid van zijn resultaten als wij tegenwoordig (misschien ten onrechte) plegen te tonen. Dit hoofdstuk begint namelijk met de volgende zinsnede: „Desen Regel heeft meer vermakelijkheyd als sekerheyd, vermits men op eene voor-gestelde Vraagh vele Facitten (i.e. uitkomsten) kan bekomen, alle seer verschillende, en echter door de Proef voor goed gekeurd." (De reden voor die dubbelzinnigheid is overigens niet ver te zoeken: het bewuste hoofdstuk is namelijk gewijd aan stelsels (ingeklede) lineaire vergelijkingen, waarin dikwijls het aantal onbekenden het aantal vergelijkingen overtreft.) 12) De zestiende eeuw is niet alleen de periode waarin de nu nog gebruikelijke notatie voor de reële getallen en de elementaire rekenkunde hun vorm kregen. In deze periode werd in de algebra een es-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen