1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 274

122

WISKUNDIGE TAAL

streerd moesten worden, zag de maatschappelijke behoefte aan rekenkunstige vaardigheden sterk toenemen. Daarbij dienen genoemd te worden de astrologisch-theologisch ingestelde (en derhalve belangrijk en nuttig gedachte) astronomie, de landmeetkunde van de rivierdalen in Egypte en het tweestromenland en in de valleien van de Indus en de Huang-Ho waar de akkers aan herhaaldelijke overstromingen bloot stonden, waarna zij wellicht soms opnieuw afgezet en bepaald moesten worden.4) Concrete aanwijzingen voor de invloed van deze ontwikkelingen op de groei van de wiskunde: probleemverzamelingen, mathematische notities, oefenmateriaal en dergelijke zijn gevonden op de kleitabletten van Sumer en de papyri ui Egypte, op het materiaal uit Mohenjo-Daro en op de oudste, op beenderen aangebrachte inscripties uit China. En reeds in de oudst bekende scholen — die uit Sumer — moesten de leerlingen naast lezen en schrijven ook rekenen leren. 5) In het Hellenistische tijdvak maakte de mathesis (toentertijd beperkt tot het quadrivium rekenkunde, meetkunde, sterrekunde en muziek) flinke vorderingen. Een beperkende factor was echter het ontbreken van een passende notatie. De wiskundige taal was nog arm en weinig ontwikkeld: arm aan woordenschat, arm ook aan syntaxis. Waar bijvoorbeeld de Sumeriers reeds een (sexagesimale) positionele schrijfwijze voor gehele en voor zekere gebroken getallen kenden, gebruikten de Grieken en na hen de Romeinen onhandige en onoverzichtelijke getalnotaties die het rekenen aanzienlijk compliceerden. U en ik behoefden vroeger alleen een klein aantal tafels van optelling en vermenigvuldiging, alleen voor getallen onder de tien, uit het hoofd te leren: voor het optellen of vermenigvuldigen van grotere getallen werden ons daarna eenvoudige algorithmen bijgebracht die het ons mogelijk maken alle andere sommen en produkten tot een iteratie van dergelijke kleine, elementaire optellinkjes en vermenigvuldiginkjes te herleiden. Deze mogelijkheden ontbraken volledig in de klassieke oudheid en de vroege middeleeuwen. Het zogenaamde „Runderprobleem", veelal toegeschreven aan ARCHIMEDES, was voor bijna al diens tijdgenoten alleen daarom al onoplosbaar omdat de erbij betrokken getallen letterlijk „onbeschrijfelijk" groot waren. 6) Een ander voorbeeld van stagnatie door ontoereikende notatie vindt u in de algebra, die bij de Grieken onvoldoende tot ontwikkeling kon komen bij gebrek aan geschikte symbolen en conventies, DIOPHANTOS had slechts één teken — een soort eind-sigma — om een onbekende aan te duiden en kon dus moeilijk in éénzelfde beschouwing meerdere onbekenden

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen