1968 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 120

88

GOD EN DE NATUUK

gen roofbouw — wij mergelen uit — wij vernietigen — wij bedreigen het leven van vele diersoorten, van miljoenen vogels. En dat alles voor het comfort en de glorie van de mens. Het dominium terrae zal toch wel niet bedoeld zijn als uitbuiting en roofbouw! Wat komt er in deze tijd terecht van het rentmeesterschap, waarover prof. Voous eveneens op indrukwekkende wijze heeft gesproken? En wat ik dan verder ook nog wèl zeggen wil, is dat, dat wij goed moeten weten, dat wij een grote prijs hebben moeten betalen en nog dagelijks betalen, nu wij uitsluitend geschichtliche wezens zijn geworden en het toch nooit helemaal kunnen worden. Want wij zijn behalve geschichtliche wezens ook natuurlijke wezens. Dat weten wij in de praktijk wel, maar wij schijnen het theologisch en filosofisch niet te willen weten. En dat moet zich op de duur wreken. Welke prijs hebben wij moeten betalen? Die prijs heeft de Berlijner filosoof Wilhelm Weischedel beschreven als Wirklichkeitsverlust. Met al ons opscheppen over Entscheidung en Geschichte gaat het proces van vervreemding van de werkelijkheid steeds maar voort, zodat wij zelfs de werkelijkheid van het eigen ik dreigen kwijt te raken. Dat proces is volgens de beschrijving van Weischedel reeds begonnen met de Griekse filosofie. De vragende filosoof van de oudste tijden, nog levend im Einvernehmen met de physis, de levende natuur, waarin het goddelijke machtig aanwezig is, gaat nochtans vragen en maakt zich daarmede lichtelijk los uit het kosmische verband. Dan komt Plato. Al het zijnde is vergankelijk. Dat kan het werkelijke niet zijn. In strenge zin zijnde is wat niet ontstaat en niet vergaat: de wereld der eeuwige ideeën. Werkelijk is niet de reële, empirische eikenboom, die voor mij staat, maar de niet ontstane en vergaande idee „boom". Deze oniwerkelijking van de bestaande wereld vindt in het neoplatonisme van Plotinus een hoogtepunt. Belangrijker voor óns is echter de ontwerkelijking, die inzet met de moderne tijd en voortduurt tot op dit ogenbhk. Dit proces van ontwerkelijking kan onder 3 Stichwörter gebracht worden: de werkelijkheid wordt eerst neutraal, dan vijandig, ten slotte walgelijk. Het is Descartes geweest, die de wereld der dingen rondom ons geneutrahseerd en verobjectiveerd heeft tot res extensa, tot uitgebreidheid, en de mens, het ik, gesubstantaliseerd heeft tot res cogitans, tot denkend wezen, dat zijn macht en heerschappij over de zielloze stof kan uitoefenen. Daarmede werd de moderne mensheid bevrijd van alle middeleeuwse „duisternis". Ineens werd het dui-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen