1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 129

BOEKBESPREKING de ware humaniteit kan "bekeren,, Deze conclusie klinkt voor vele hedendaagse christenen al gauw vertrouwd Ze wordt echter omzichtig en moeizaam gefundeerd en functioneert met als leus Thevenaz tracht inderdaad radicaal te zijn, ook daarin dat hij zijn beschouwingen wil centreren om die centrale Bijbelse uitspraak die m beschouwingen van christelijke zijde dikwijls node gemist wordt de wijsheid van deze wereld is dwaasheid voor God Er IS met het Westerse denken inderdaad religieus iets aan de hand, en het verlossende woord van God keert zich daartegen Heeft Thevenaz dit radicaal genoeg v e r w e r k f Ik wees al even op een moeilijkheid Ook Van Peursen stelt, o a, de vraag ,,Maar, zo zal de humanist vragen, vanwaar de voorkeur voor juist deze gebeurtenissen, waarvan het christelijke geloof verh a a l t ' In welke zm, en waarom, zijn ZIJ de meest radicale die de mens tot zichzelf kunnen breng e n ' De christen zal vragen, hoe Thevenaz, die toch ook zegt dat de mens natuurlijkerwijs doof is voor het spreken van God, toch tot de autonome en zuiver menselijke filosofie kan geraken als dit erkenning van goddelijke aanklacht impliceert" (p 10) Liefst zou ik de kwestie aldus stellen hoe kan, binnen de gedachtengang van Thevenaz, de van nature „autistische" rede zich de „schok" van de Biibelse aanklacht aantrekken, zonder een trek te bezitten die daarop is afgestemd, of ook hoe kan ze ooit „excentrisch", gedecentreerd worden, als de relatie tot de „Ander" (die haar tot radicaal dialogische rede moet maken) al met, althans potentieel, gegeven w a s ' Anderzijds — als dit zou worden toegegeven —, hoe kan dan ooit de schok totaal onverwacht en radicaal „vreemd" zijn, en hoe heeft de rede ooit de kans gekregen tot ,,autisme"' De fenemenologie, waarvan Thevenaz een kenner en bewon-

101 deraar was, werkt eveneens nadrukkelijk met een „natuurlijke instelling" van het menselijk denken Het merkwaardige van die natuurlijke instelling is echter dat ze tegelijk een „Fremdkorper" blijft, nl t o v een „eigenlijke", diepere of ,,transcendentale" verstaansmogelijkheid, en een onmisbare en permanente „conditie" vormt waarvan ook de „eigenlijke" rede zich met kan losmaken, waartegen zij zichzelf pas kan aftekenen Ik vrees dat Thevenaz onwillekeurig en ondanks vele anders gerichte en voortreffelijke formuleringen (b v op p 159) zich door deze dialectiek te veel parten heeft laten spelen, toen het er om ging uitdrukking te geven aan het „van nature geneigd God en mijn naaste te haten", — met een „Fremdkorper", maar een barre radicale realiteit —, en aan het reddende, alomvattende liefdebevel, eveneens een radicale r e aliteit die dwars tegen de eerste ingaat en ze doorbreekt Deze ,,antithese", die tegelijk „doorbraak" IS, kan m geen enkele dialectische verhouding gevat worden De verlossende openbaring van de dwaasheid van het evangelie gaat inderdaad ook de ,,rede" aan, ik voor mij stem het Thevenaz onmiddellijk toe Ze bedoelt herstel van die rede in haar ware functionaliteit Maar dit herstel vloeit voort uit de bevrijdende omkering van het , hart" van de mens Verzet of handhaving tegen deze ingreep is inderdaad zelfhandhavmg van de mens, die dat kan doen — en m het Westen bij voorkeur heeft gedaan — door in zijn (zgn absolute) „Rede" te blijven geloven Maar dat is iets anders dan zelf-handhaving, c q ladeloosheid, van een „rede" als zodanig Wat Thevenaz ,,autisme" van de rede noemt, is m i dan ook eerder een zaak van ideoolvoiming, gevolg van het feit dat wij ons hart op die rede zetten Daarom is het ook beter te spreken van een schijn-autonomie, zelfs van een schijn-verabsolutering of kwasi-goddelijkheid, om-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen