1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 100

64

DE MYSTERIEUZE GLANS VAN BOERHAAVES NAAM

de smaak. Toen zijn studenten hun college-aantekeningen, zeer tot zijn ongenoegen, onder zijn naam in het latijn publiceerden en spoedig daarna een Engelse vertaling ervan volgde, gevoelde hij zich vanwege de vele fouten die er in voorkwamen - overigens wel ten onrechte - gescandaliseerd en gedwongen een eigen scheikundig leerboek uit te geven. Zijn Elementa Chemiae kwam in 1732 in twee kwarto delen uit en bleef tot diep in de 18e eeuw het standaardleerboek voor de chemie. Deels na zijn dood verschenen vertalingen in het Engels, Frans en Duits, welke de inhoud voor niet-academisch gevormden van verschillend ambacht toegankelijk maakten. Juist de Engelse vertaling legde reeds in de titel nadruk op het belang voor allerlei praktische toepassing van de scheikunde. Voor de apothekers en hun leerlingen werd het een soort handboek. Een snelle methode om azijn te maken wordt nog soms Boerhaaves methode genoemd, en een bepaalde retort in de oude apotheek heette eenvoudig een Boerhaave. Zo diffundeerde ook langs deze weg Boerhaaves naam in brede, niet-medische kringen, zoals de Boerhaavese klontjes hem nog bij het grote publiek in herinnering houden - in Gent zag ik enkele jaren geleden de gehele etalage van een apotheker vol met keurige verpakkingen ervan, met naam en afbeelding van de uitvinder, die overigens slechts met het gezag van zijn medisch recept een teleurgestelde suikerbakker van een mislukt produkt zou hebben willen afhelpen! Het waren trouwens niet alleen Boerhaaves eigen werken die zijn onderwijs aan latere geslachten doorgaven. Twee van zijn meest begaafde leerlingen, Albrecht von Haller en Gerard van Swieten achtten het een ereplicht de schat van wetenschap van hun geliefde leermeester als het ware persoonlijk te overhandigen aan een volgende generatie. Gerard van Swieten, de katholiek met gevoel voor gezag, deed dit vrijwel zonder kritiek, maar met steeds groter eigen inbreng. Hij commentarieerde de Aphorismen een leven lang. Haller, de gevoelige Zwitser, Calvinistisch protestant, wellicht nog universeler geest dan Boerhaave zelf, ging te werk met de vrijheid van de eenmaal volwassen geworden discipel, over bepaalde punten wetenschappelijk met hem van mening verschillend, door de Instituties en zijn colleges daarvan opnieuw uit te geven, voorzien van uitvoerige, erudiete toelichting. Zelden of nooit is het kapitaal van een wetenschappelijke erfenis met groter liefde beheerd, op hoger rente gezet en door jaren-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen