1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 88

52

DE MYSTERIEUZE GLANS VAN BOERHAAVES NAAM

des Boerhaaves Methode bleiben" en in 1785 stemt hij slechts in met de benoeming van een dokter, op voorwaarde „dasz er der Börhafen fleiszig studiert". In 1805 moesten medische studenten van de universiteit te Valencia in Spanje, waar Boerhaaves geneeskundige werken eerst later doordrongen, stukken uit zijn leerboeken eenvoudig uit het hoofd leren. Ook het grote leerboek voor de scheikunde - het eerste dat die naam mocht hebben - de Elementa Chemiae, bleef tot laat in de achttiende eeuw het meest gebruikte en het meest gezaghebbende handboek der chemie. Uit alles blijkt, dat de ongeëvenaarde roem van Boerhaave geen ephemeer verschijnsel was, maar niet alleen stand hield, doch nog zelfs vermeerderde lang na zijn dood. Verminderde waardering Intussen, in de tweede helft der negentiende eeuw begonnen de papieren van Boerhaave als man van wetenschap te dalen. Het was wel niet toevallig dat de domper, gezet op de schier algemene geestdriftige bewondering, vanuit Frankrijk kwam. Behoudens een enkele leerling heeft men in Frankrijk nimmer oog gehad voor Boerhaaves grootheid. Uit het Frankrijk van Lodewijk XIV, waarin enkele boekdrukkers goud verdienden met het nadrukken van Boerhaaves werken met het ,,privilege du roi" maar zonder de toestemming van de auteur, kwamen slechts enkele leerlingen naar Boerhaave te Leiden: die wisten Boerhaave te waarderen. De Chevalier de Jaucourt schreef een bewonderende biografie in de Encyclopédie van Diderot en d'Alembert, die echter verscholen ligt sub voce Voorhout, de geboorteplaats van Boerhaave; blijkbaar had men Boerhaave bij de B vergeten. Ook de éloge, die Fénélon, de secretaris van de Académie waarvan Boerhaave lid was, ambtshalve schreef, getuigt van hoge waardering. Het was La Mettrie, zelf een vurig bewoneraar van zijn Leidse leermeester, wiens mechanistische beschouwing van het organisme hem wellicht mede geïnspireerd heeft tot zijn L'homme machine, die ons de kleingeestige kritiek verraadt welke men blijkbaar in Franse wetenschappelijke kringen uitoefende. Hij hekelt die in het geschrift Ouvrage de Penelope; ou Machiavel en médecine, dat hij onder de schuilnaam Aletheius Demetrius te Berlijn uitgaf. Hij acht dat een „honte pour nos Frangois" en vindt slechts een schamele verontschuldiging; „Peut-être étoient-ils peu capable de voir ce grand jour, que Boerhaave venoit de répandre sur la Physique, en Médecine

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen