De Vrije Universiteit in oorlogstijd - pagina 193
PROF. DR J. COOPS 177
heb ik steeds als de bron gezien, waaruit de impuls tot handelen
bij Oranje voortkwam. Zijn impulsieve natuur uitte zich zoowel
in het snel vormen van een oordeel, in zijn directe bereidheid tot
een fel debat met den tegenstander, alsook in een hulpvaardigheid
tot het uiterste ten opzichte van een ieder die een beroep op hem
deed, ja zelfs ook van hen, van wie hij vermoedde, dat zij zijn hulp
noodig hadden.
Dit rechtsgevoel, deze impulsiviteit, gepaard met een ontembaren
moed en een rondborstigheid in zijn optreden, waaraan alle diplo-
matiek geschipper vreemd was, stempelden Oranje tot de figuur
die in den bezettingstijd tot leiding geven geroepen was.
En leiding heeft hij gegeven!
Voor den Academischen Senaat was Oranje, toen de moeilijkheden
zich in 1943 opstapelden, de aangewezen figuur voor het rectoraat.
Door zijn langdurig ab-actiaat onder Rutgers en Nauta was hij
als jong hoogleeraar met alle senaats-zaken volkomen vertrouwd
geraakt. Zijn kennis van het departementale leven, zijn ervaring
als secretaris der directie van een onzer grootste bedrijven, en vooral
de connecties met allerlei Duitsche instanties, intusschen met groo-
ten tact aangeknoopt, kwamen hem hierbij te stade. Van welke be-
teekenis de leiding geweest is, die Oranje aan de Vrije Universiteit
in de bezettingsjaren gegeven heeft, vermogen wij nu nog niet in
al zijn omvang te beoordeelen. Het zaad, dat hij met kwistige hand
uit zijn rijken levensschat heeft mogen uitstrooien, is nog niet tot
vollen wasdom gekomen.
Ons betaamt slechts dankbaarheid aan God, die ons in de oorlogs-
jaren deze eminente en krachtige figuur geschonken heeft, wiens
beteekenis voor onze universiteit van niet te overschatten waarde
is geweest.
Oranje was het, die zorgde dat het onderwijs, ook nadat onze
universiteit officieel gesloten was, toch voortgang had. Clandes-
tiene cursussen en clandestiene tentamens, eerst in Amsterdam en
later, toen het reizen voor de studenten al te gevaarlijk werd, op
vele plaatsen in den lande, werden door hem geƫnsceneerd. Welke
moeilijkheden zich daarbij ook voordeden, zij werden overwonnen!
Lange treinreizen, en later urenlange fietstochten door weer en
wind moesten daarvoor worden ondernomen.
Zijn aandacht en activiteit bleef niet tot eigen universitairen kring
beperkt. Als een gedeelte van de Nederlandsche studenten, die ge-
weigerd hadden de loyaliteitsverklaring te teekenen, later door
eigen kleinmoedigheid of onder den indruk van de ouders, zich
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1946
Publicaties VU-geschiedenis | 200 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1946
Publicaties VU-geschiedenis | 200 Pagina's