De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 81

4. 'Stemmen des Tijds'

Stemmen des Tijds was een tijdschrift, dat in 1912 modem wilde

zijn. De daaraan ontleende titel van dit hoofdstuk betekent echter:

stemmen uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog tot de dood van

Kuyper en Bavinck, de nieuwe geluiden uit christehjke kring. In dit

hoofdstuk beperk ik me tot enkele karakteristieke pubhkaties van

een aantal gereformeerde auteurs.

Anema schreef in 1916, in de vijfde jaargang van Stemmen des

Tijds: 'Ons tijdschrift werd geboren onder den drang, om ons als

geloovige christenen rekenschap te geven van onze positie tegenover

de cultuur-problemen van onze tijd.' De toon van deze auteur, die

rekenschap wilde geven samen met niet-gereformeerde

redactieleden, was anders dan de bekende stem van de bevelende

veldheer, die Kuyper heette.

Op 1 juli 1914, vlak voor de mobihsatie op de grenzen van

Limburg, sprak prof. dr. J. Woltjer (1849-1917) op de eerste

wetenschappeUjke samenkomst bij de jaarvergadering van de VU,

over Het Wezen der Materie. Dat was een gewaagd onderwerp voor

een classicus in een land waar vijf Nobelprijswinnaars in de

natuurkunde en scheikunde werkzaam waren: Van 't Hoff (1901),

Lorentz en Zeeman (1902), Van der Waals (1910) en Kamerlingh

Onnes (1913). Woltjer moest zich dus rekenschap geven van de

door hen en door de quantenhypothese van M. Planck (1900) en de

speciale relativiteitstheorie van A. Einstein (1905) zich grondig

veranderende natuurwetenschap.

Mede door zijn zoon H.R. Woltjer, die in het jaar van de rede

promoveerde op het proefschrift Magnetische Splitsing en Tempera-

tuur, stond Woltjer niet vreemd tegenover deze ontwikkeUngen. De

classicus R.H. Woltjer en de natuurkundige H.R. Woltjer hadden

beiden trouwens een deel van de belangstelling van hun vader

geërfd.

Woltjer ging in zijn rede uit van de moderne natuurwetenschap

en hij wees op de daarin aanwezige zeer oude tegenstelling tussen

de atomistische opvatting en die van de continuïteitsleer. Maar deze

tegenstelling was niet absoluut en Woltjer stemde met de meeste

geleerden in, dat kracht het wezen der materie was. Hij sprak van

77

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen