Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 280

ling steeds meer westwaarts getogen, aan het strand der stille

Zuidzee eerbiediglijk wachtend wat verderen loop God haar be-

steld heeft. Doch in welke mysterièn de toekomst ook gehuld zij,

vast staat, dat de breede stroom van de ontwikkeling van ons

geslacht van Babyion naar San Francisco doorloopt, door de vijf

stadiën van de Babylonisch-Egyptische, de Grieksch-Romeinsche,

de Islamitische, de Romanistische en de Calvinistische bescha-

ving, en dat hetgeen thans zoo in Europa als in Amerika de

geesten in spanning doet worstelen, is de principiéele tegenstelling

tusschen de energie van het Calvinisme dat van God uitging, in

Gods Woord de bron van zijn kracht vond en in heel ons mensche-

lijk leven de eere Gods hoog hield, en anderzijds zijn Zerrbild in

de Fransche Revolutie, dat in het ni Dieu ni maïtre zijn ongeloofs-

kreet aanhief, en straks in Duitsch-pantheistischen vorm terug-

zuigt naar een modern Paganisme.'

Tussen de rectorale oratie over het pantheïsme (1892) en die over de

'Evolutie' (1899) verschenen de drie bekendste werken van Kuyper: de

Encyclopaedie der Heilige Godgeleerdheid, de Stone-lectures over 'Het

Calvinisme' en de serie artikelen over 'De Gemeene Gratie'. Samen ge-

ven deze werken het beste de wereldbeschouwing van Kuyper weer.

Als Dooyeweerd daarbij, zoals blijkt uit het citaat dat we aan het be-

gin van dit hoofdstuk gaven, een scheiding aanbrengt tussen enerzijds

de Encyclopaedie en anderzijds de Stone-lectures, dan valt op dat Kuy-

per zijn best gedaan heeft juist die twee werken gelijktijdig op de ameri-

kaanse markt te brengen. Ook schreef hij meestal voor de vuist weg,

werden de artikelen nog nat van de inkt naar de drukpers gebracht en

werden ze herdrukt zonder dat hij verbeteringen aanbracht. Maar in het

geval van deze twee werken werd langdurig gewikt en gewogen, vóór

Kuyper tot publikatie overging.

Wat echter meer zegt, is, dat de door Dooyeweerd gesignaleerde scho-

lastieke lijn en de kentheoretisch moderne lijn van de Encyclopaedie

ook door heel de Stone-lectures werden geweven. De dichotomie van li-

chaam en ziel komt daarin voor, Gods Raad en eeuwige verkiezing als

rustpunt voor het hart, de werkelijkheid waarin Gods eeuwige gedach-

ten zijn uitgedrukt, de dualiteiten van mechanisch en organisch, van in-

nerlijk en uiterlijk, van heilige erve en wereldrijk, van tijd en eeuwig-

heid, de idee van één wortel en parallelle stengels, ook de idee van de

mystieke gewaarwording van het eeuwige en die van de kiem van eeuwig

leven als de vonk der wedergeboorte.

Als er sprake is van tweeërlei lijn bij Kuyper, dan zijn dat de denklij-

nen van enerzijds de antithese en anderzijds van de gemene gratie.

274

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen