De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 52

wetenschap, zoals deze in Pro Rege werd beschreven, samen. Ik

meen dat we daarmee ook het grondmotief van Kuypers denken

onder woorden brengen.

Wetenschap bedrijven is volgens Kuypers 'transcendentaal realis-

me' (Anema) het nadenken van Gods gedachten, die in de

schepping liggen. De wetenschap behoort volgens Kuyper, evenals

het huweUjk en het gezin, tot de oorspronkelijke schepping en

daarom kunnen alle mensen wetenschappelijk bezig zijn. Met name

bij 'streng doorgezet onderzoek' is er geen verschil in de uitkomsten

der wetenschap. Maar als men vanuit dat onderzoek stelsels

ontwerpt, blijkt het subjectieve uitgangspunt en ook de vijandigheid

van de gangbare wetenschap ten opzichte van Christus. Dan is er

sprake van tweeërlei wetenschap, wetenschap van wedergeborenen

en onwedergeborenen. Dan is nodig 'een bouw der geheele weten-

schap op Christelijke grondslag'.

Deze gedachtengang, ontwikkeld in het aanhangsel over de

wetenschap en de kunst bij De Gemeene Gratie, vinden we ook in

Pro Rege. Christus is daar niet als verlosser koning der wetenschap,

maar: 'de Christus is het eeuwige Woord, en door dit eeuwige

Woord zijn alle dingen, en dus ook het plantenrijk en het

dierenrijk, geschapen. De eeuwige gedachten Gods, die in heel de

schepping en zoo ook in het planten- en dierenrijk haar belicha-

ming vonden, zijn alleen door het eeuwige Woord in alle creaturen

tot die belichaming gekomen'.

Dus zijn de gedachten die de wetenschap nadenkt van Christus,

als het eeuwige Woord, afkomstig. Niet van Christus als verlosser.

De wetenschap had dus een 'neutrale' achtergrond in de schepping.

Maar de macht die de wetenschap verkreeg werd tegen koning

Christus gekeerd zodat men wetenschap ging bedrijven als een soort

eredienst, waarbij men ging spreken over de tempel der

Wetenschap. 'De wetenschap drong den Christus opzij, en zette

zichzelve op het gestoelte der eere'.

In zijn populaire schrijftrant besprak Kuyper vervolgens de

concentratie van de heersende wetenschap op de natuurwetenschap-

pen:

Om als beheerschende macht ook tegen het religieus geloof te kunnen

optreden, zoekt de Wetenschap thans almeer kracht in zelfbeperking,

om zich ten slotte geheel saam te trekken in het zienlijke, en wel in dit

48

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen