Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 269
van tweeërlei wetenschap; en het is uit dien hoofde, dat het denk-
beeld van de eenheid der wetenschap, in absoluten zin genomen,
de loochening van het feit der palingenese onderstelt, en alzoo
principieel tot verwerping van de Christelijke religie leidt.'
Deze mystieke kern van de mens stond ook in directe relatie tot een in-
stelling als de Vrije Universiteit. Ook de VU kwam uit de wedergeboorte
voort.
Er waren echter heel wat oorzaken, waardoor de tegenstellingen min-
der duidelijk waren. Volgens Kuyper was er geen tegenstelling op het ge-
bied van meten, wegen en tellen. En:
'mits de studie van de objectieve zijde der geestelijke wetenschappen
zich niet onbescheiden gedrage en binnen haar grenzen blijve, dient toch
met vreugde erkend, dat ook hier zich een zeer breed terrein van studie
opent, waarvan de resultaten aan beide groepen van denkers, en alzoo
aan de tweeerlei wetenschap ten goede komt.'
En verder schreef hij: 'er is niet tweeerlei, er is slechts ééne logica.
Door het feit der zonde is namelijk de formeele arbeid van het denken
niet aangetast.' Veel wetenschappelijke arbeid gaat niet in op de diepste
levensbeginselen. Er waren dus verschillende verzachtende omstandig-
heden, die de antithese in de wetenschap minder absoluut maakten.
Maar uit principieel oogpunt verwierp Kuyper de wetenschap die niet
van de wedergeboren mens uitging. Hij erkende dat de aangewezen
'tweeerlei wetenschap dusver nog meest dooreengestrengeld bleef.' En
hij oordeelde als volgt:
'Practisch en institutair is de scheiding tusschen deze tweeerlei we-
tenschap dan ook nog slechts op enkele punten tot stand geko-
men. De universiteiten van Brussel en van Leuven zijn er een voor-
beeld van. Ook te Amsterdam en te Freiburg ontstond een eigen
leven. En in Amerika is zekere splitsing reeds begonnen. Maar
ook deze splitsingen dragen nog maar al te zeer een kerkelijk of
anti-kerkelijk karakter en voor het grooter geheel der respublica
literarum tellen ze nog nauwelijks mede. Bijna overal zijn de twee
stengels nog dooreengestrengeld, en bijna allerwegen is de stengel,
die uit de palingenesie opwast, nog geheel gedrukt en overscha-
duwd door den stengel van het naturalisme; naturalisme hier nu
genomen als uiting van het leven, dat, buiten palingenesie, voort-
tiert, gelijk het ontstond.'
Naast de differentiatie van 'de organische gedachtenwereld die in de
kosmos ligt' in momenten en relatien, en de integratie ervan in tweeerlei
263
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's