Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 277
Kuyper speculeerde vrij veel in zijn theologie. Waar het dan op aan-
komt, is de pretentie. Kuyper wilde met gezag spreken, en dan mag er
van speculatie geen sprake zijn.
De 'zuivere openbaringstheologie' van Kuyper mocht blijkbaar wel
speculatief zijn, maar niet kritisch. De vaste zekerheid waaraan hij be-
hoefte had en waardoor hij zijn leiderschap in Gods Raad fundeerde,
ging samen met een onkritische speculatie in zijn omschrijving van de
'graphische inspiratie' van de bijbel. Onder grafische inspiratie verstond
Kuyper:
'die leiding door den Geest Gods aan den geest der schrijvers, verza-
melaars en redacteuren van de Heilige Schrift gegeven, waardoor deze
hagiai graphai zulk een gestalte aannamen, als dit in den Raad des heils,
onder de media gratiae, door God voor zijn Kerk gepraedestineerd was.'
Hier ook weer speculatie over hoe God werkte, en gebrek aan kritiek
op de tot stand gekomen openbaring, terwijl het toch een menselijke
taak is om daar onderzoek naar te doen. Het menselijk denken en na-
denken werd ingeschakeld om over de oorsprong van de openbaring te
speculeren en tegelijk geweerd in het bijbelonderzoek. Op het belang-
rijkste geschilpunt met de ethischen bracht Kuyper zijn theologie niet in
rapport met zijn tijd. Zijn geloof weerde ter zake het kritisch onderzoek
in de theologie als universitaire wetenschap af.
Om zelf zekerheid te verkrijgen, had Kuyper een vast uitgangspunt
nodig. Ook wist hij, dat hij met een kritische bijbelopvatting het ver-
trouwen van de gereformeerde kleine luyden zou verliezen.
Hij ging niet in op de uitnodiging van Jezus aan de ongelovige Tho-
mas. Jezus zei na zijn opstanding tegen deze discipel:
'Breng uw vinger hier en zie mijn handen en breng uw hand en steek
die in mijn zijde, en wees niet ongelovig, maar gelovig.' Daarmee stelde
hij de openbaring van zijn opstanding beschikbaar voor gelovig onder-
zoek. Maar Kuyper ging niet in op de mogelijkheid om de openbaring
te onderzoeken.
De wereld werd dus beschouwd als draagster in de tijd van een 'orga-
nische gedachtenwereld', afkomstig van God. Immers, Kuyper zei:
'Voor ons is God de Oerdenker van alle gedachte, die in den kosmos ligt
uitgedrukt.' De dingen, planten, dieren en mensen werden volgens hem
allen door Gods Geest aangeraakt, als het ware in hun mystieke kern.
De wedergeboorte bij de mensen en de openbaring in de bijbel kwamen
onmiddellijk van God, vergelijkbaar met de goddelijke vonk in de
gnostiek. Immers, de wedergeboorte en de bijbel bleken, hoewel in onze
geschiedenis aanwezig, toch ook onaantastbaar.
Dit Calvinisme van romantische signatuur, kreeg gestalte in een
grootse cultuurbeschouwing met nationalistische en emancipatorische
271
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's