De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 412

Door de ontwikkeling van een calvinistische wijsbegeerte op grond

van dat Pro-Rege-motief en op grond van de antithese en de soeve-

reiniteit in eigen kring, kwam het synthese-denken vooral in de

theologie aan het Ucht. Vollenhoven, die de reformatie van het

wijsgerig denken nastreefde, wees op de synthese met het heidense

denken der Oudheid in de scholastiek. De theologen, Waterink

voorop, vatten dat op als een aanval op hun eigen denkwijze.

Dooyeweerd nam die handschoen op en wees op het scholastieke

denken, ook bij Abraham Kuyper. Hij verbreedde het onderwerp

van die strijd met de theologen tot Reformatie en Scholastiek in de

Wijsbegeerte.

Maar Dooyeweerd deed onrecht aan de eenheid van de

conceptie van A. Kuyper, waarvan hij zelf de idee van het

boventijdelijke hart overnam. Door dit te doen nam hij zelf q6k

een element van die synthese bij Kuyper over.

Het is opmerkelijk dat J.H. Bavinck, J. Waterink, V. Hepp, J.

Ridderbos en H. Dooyeweerd allen voor een deel teruggingen op

de antropologie van A. Kuyper.

A. Janse, D.H.Th. Vollenhoven en G.C. Berkouwer hebben zich

van A. Kuypers antropologie bevrijd, terwijl A.L. Janse de Jonge en

C A . van Peursen zich buiten de Kuyper-traditie hebben ontwikkeld.

Tot de gevolgen van de kerkstrijd reken ik in de eerste plaats

een afkeer van tuchtmaatregelen, die we ook in de Hervormde

Kerk vinden. De Gereformeerde Kerken en de VU gingen zich

openstellen voor invloeden uit die Hervormde Kerk. Omdat de

vrijgemaakte kerken uitgingen van de concrete tegenstelling tussen

ware en valse kerk, betekende dat tevens dat de VU zich voor die

kerken geestelijk afsloot. Ondanks het feit dat de vrijgemaakte

kerken bleven vasthouden aan de gereformeerde belijdenis en een

groot deel van Kuypers erfenis wisten te conserveren, wendde de

VU zich naar een andere kant.

De kerkelijke strijd leidde ook tot een afkeer van theologische

haarkloverijen en een loslaten van de theologie van A. Kuyper. Een

terugbhk op de periode-Colijn, de economische crisis van 1930-1938

en de ellende van de oorlog, bracht meer waardering voor de A

Kuyper van het Eerste Sociale Congres. Zijn Architectonische Critiek

op de maatschappij kreeg enige tijd grote aandacht. Maar in de

economie, natuurkunde en geneeskunde kon men niet werken met

de opvattingen van A Kuyper of met 'de gereformeerde beginselen'

406

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen