Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 287

'tegenover . . . , blijven wij hoog houden het vuur dier eeuwige

liefde, dat in Gods Vaderhart brandt, en waarvan een heilige vonk

in ons eigen hart is overgespat.'

Door zich tegenover de evolutieleer als samenvatting van de geest der

eeuw te markeren, komt Kuyper duidelijk zelf uit de verf. Zijn schilderij

door Haverman geschilderd, toont een massieve gestalte, die van geen

weifelen weet, een rots in de branding. Maar het viel op dat hij vaak on-

zeker was. Zijn eigen onzekerheid zat heel diep. Dat hing samen met die

geest der eeuw. De 19de eeuw was de eeuw van de Romantiek, van het

vooruitgangsgeloof en de evolutieleer, en ook van pantheïsme en histo-

risme. Dat het ook de eeuw was van het rationalisme en determinisme

vormde voor Kuyper geen groot probleem. Daarin vond hij veeleer hulp

voor de oplossing van zijn worsteling met de Romantiek. Hij zocht ze-

kerheid, en via het determinisme van Scholten kwam hij bij de predesti-

natieleer van Calvijn.

De diepe onzekerheid dat alles vergaat, dat alles relatief is, dat de

dood het laatste woord heeft, maakte Kuyper tot de man van de onaan-

tastbare zekerheid, van de onaantastbare Schrift, van de vaste beginse-

len, de eeuwige predestinatie, de goddelijke kiem in het hart, de vaste

ordeningen en zo werd hij ook de van God gegeven leider.

Daarom werd Kuyper, toen hij ouder werd, ook niet rustiger, milder

en wijzer. Hij kon geen afscheid nemen, geen afstand doen, niet be-

rusten en aanvaarden.

Kuyper was niet echt ingegaan op de problemen van het historisme en

van de kennis van de natuur in ontwikkeling. Hij was gevlucht, als ro-

manticus, in een zekerheid die onaantastbaar leek. Maar daardoor had

hij niet geleerd om te gaan met het ouder worden en afsterven, of met

jong leven en een nieuwe generatie, die ook aan het woord wilde komen.

Toen hij bijna 76 jaar was geworden, wilde hij nog steeds zijn dogma-

tiek schrijven. Om die reden wilde hij er toen eindelijk vanaf zien nog

een keer minister te worden. Hij dacht wel over de voleinding, maar dan

door er een serie artikelen aan te wijden die telkens van het onderwerp

afweken en heel moeizaam voltooid werden.

281

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen