Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 267
aum
staat, heeft ons bewustzijn twee grondvormen, die eenerzijds tot de
voorstelling en anderzijds tot het begrip leiden', concludeerde hij. Maar
meteen poogde hij deze dichotomie te overbruggen door de relatie tus-
sen ziel en lichaam organisch te noemen. Het begrip 'organisch' over-
brugde voor de romanticus alle verschil.
Voor we nader ingaan op de dichotomie en het organisch verband tus-
sen ziel en lichaam, schenken we eerst aandacht aan de integratie van
de momenten en relatiën, die corresponderen met het voorstellingsver-
mogen en het denkvermogen. Tegenover de differentiatie van de
kosmos en de daarin gelegen gedachten in momenten en relatiën, kende
Kuyper ook de integratie-idee.
De kosmos en de daarin uitgedrukte Raad Gods had een integraal ka-
rakter. Dat was het object der wetenschap als de gehele totaliteit van alle
kennis. Daarmee correspondeerde ook een geïntegreerd subject. De we-
tenschap was een geïntegreerd organisch geheel, en het subject was de
mensheid als de integratie van alle mensen. Door geheugen, taal, beeld
en schrift, drukkunst en bibliotheken ontstond de geïntegreerde weten-
schap van de mensheid, beide in hun totaal gedacht.
Deze organisch samenhangende kennis van de mensheid zou dan tot
actieve beheersing van de kosmos moeten leiden, want kennis leidt niet
alleen tot inzicht maar ook tot macht. Het machtsmotief speelde in de
wetenschap volgens Kuyper een grote rol. De macht van de mens moest
bij hem namelijk leiden tot de eer, de souvereiniteit en het koningschap
van God als eindmotief.
Intussen ging hoofdstuk 2 van het algemene deel der Encyclopaedic
over 'De wetenschap gestoord door de zonde'. Ook hier volgde, na een
bespreking van de vele vormen van dit verschijnsel, een integratie in een
wortelbegrip. Aan de wetenschappelijke arbeid lag namelijk een uit-
gangspunt ten grondslag dat uit het geloof van de mens voortkomt.
'Geloof ïs en blijft altoos en op elk gebied de laatste schakel, waar-
door het object van ons weten met ons wetend ik in verband wordt ge-
zet',
en daarom concludeerde hij tot 'tweeërlei ontwikkeling der weten-
schap.'
Hiermee keerde Kuyper terug naar het begrip wedergeboorte of palin-
genese. De tegenstelling tussen de twee totaal-systemen van Selection
(Darwin) en Election (Calvijn) werd bij hem een zaak van de mystieke
kern van de mens.
'Dit bestaan nu van tweeërlei menschen brengt teweeg het bestaan
van tweeërlei menschelijk leven en iQVQnsbewustzijn, en dus ook
261
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 374 Pagina's