Voetstappen in opwaaiend zand - pagina 49

genoeg in naam van de vrijheid van wetenschap De academische vrijheid was

volgens deze opvatting in feite een schijnvrijheid die duur werd gekocht Dat

gebeurde soms openlijk, via een monsterverbond met industrie en leger (zoals

bij Oppenheimer) Maar het werkte meestal in het verborgene

Er waren dus diverse reden voor wat als 'universiteitshervorming' bekend werd,

volgens aanhangers een onderdeel van de totale herinrichting van de maatschap-

pij Universiteiten dienden, net als de andere instellingen, vernieuwd te worden

met als uitgangspunt een geheel andere opvatting over gezag en ook een radi-

caal verschillende opvatting van wetenschap dan de traditionele Maar weten-

schappelijke arbeid zou evenzeer moeten worden ingezet om een andere, betere

wereld tot stand te brengen Een belangrijke rol daarin speelde de solidariteit

met de werkende klasse Opmerkelijk was dat discussies over moeilijke begrip-

pen als maatschappelijke relevantie, waardevrijheid of -gebondenheid, weten-

schappelijke verantwoordelijkheid in deze tijd met verve werden gevoerd Het

wetenschapsbedrijf werd aan kritische analyse onderworpen Het is met overdre-

ven te zeggen dat er geen periode in de westerse geschiedenis is geweest waarin

zo diep, breed en intensief is nagedacht over de verhouding tussen wetenschap

en maatschappij als de jaren zestig en zeventig Eerst aan de universiteit maar

later ook daarbuiten

Kranten en tijdschriften waren op de zorgelijke situatie aan de universiteiten

vooral attent gemaakt door de spectaculaire bezettingsacties van studenten Die

acties dienden om democratisering van de machtsverhoudingen binnen de uni-

versiteit af te dwingen, de 'interne democratisering' Daar vond een taaie strijd

plaats Immers, de ivoren toren gaf zichzelf met zo maar gewonnen aan de

democratiseringsbeweging, die met alleen hervorming van de interne verhou-

dingen nastreefde maar ook het onderwijs wilde hervormen en een einde maken

aan de bestaande universiteitscultuur

Een elitair instituut, dat zich afschermde van de maatschappij - dat was het

oude beeld Deze positie was definitief verleden tijd, daaraan twijfelden weini-

gen Het ging om vermaatschappelijking van de wetenschap Studenten, maar

ook docenten ontdekten oude helden die niet alleen de wetenschap, maar ook

de maatschappij wilden hervormen In de discussies over plaats en status van de

wetenschap vormden de eisen van interne democratisering en maatschappelijke

relevantie een vaak onontwarbare kluwen met andere, zoals die van maatschap-

pelijke omwenteling Veel daarvan kwam uiteraard naar buiten Debatten over

wetenschappelijke methoden en doelstellingen, die vroeger alleen m eigen tijd-

schriften plaatsvonden, drongen nu door m kranten en opiniebladen Een goed

voorbeeld daarvan was de commotie rond het onderzoek van de criminoloog

Wouter Buikhuisen, voorstander van onderzoek naar biologische factoren in

misdadig gedrag. Dit uitgangspunt stond haaks op de gekoesterde opvatting dat

zulk gedrag door maatschappelijke achterstand is bepaald (en dus door hervor-

ming van de maatschappij beïnvloed kan worden) Buikhuisen werd in de pers

47

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen