Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 108

Die kenmerken bleven zijn werk ook eigen: een abstracte betoogtrant, een overwegend

filosofische oriëntatie, en nauwelijks zelfs ook maar lippendienst aan de calvinistische

traditie.

LA. Diepenhorst ziet Zevenbergens verdienste daarin liggen, dat hij ernst wilde ma-

ken met de vrijheid van de christelijke wetenschap^53^ en zo toen en later voor velen een

inspiratie is geweest. Dat geldt in elk geval voor H.J. Pos, die zijn vroege dood zeer be-

treurde. 'Welk een helderziende, geestdriftige werd daar uit ons schemermilieu wegge-

nomen!'^54 Anderen werden door zijn optreden teleurgesteld. Toen hij in zijn Leerboek

van het Nederlandsche strafrecht kritische kanttekeningen plaatste bij het opleggen van de

doodstraf, werd hij door H.H. Kuyper in De Heraut openlijk bestreden.^55 Zevenbergen

was op die aanval niet voorbereid, en voelde zich pijnlijk verrast.^sö Het pleit voor zijn

onschuld en oprechtheid, maar toont wel dat hij in een aparte wereld leefde. Wie zich

keerde tegen een zo algemeen gangbare gereformeerde opvatting moest er toch op voor-

bereid zijn dat hij sterke weerstand zou wakker roepen. De juristen in het college van cu-

ratoren. Heemskerk en De Vries, die beiden voor Zevenbergens benoeming hadden

geijverd, traden nu toe tot het kamp van de critici. Zijn boeken waren prematuur en on-

rijp, 'zijne denkbeelden en zijne geleerdheid hebben behoefte aan koestering in de zon

der gereformeerde beginselen'.^57 zijn voornemen in een brochure de aangevoerde be-

zwaren te beantwoorden, werd door curatoren ernstig afgeraden.^'» Zevenbergens over-

lijden in augustus 1925 ontlokte de gereformeerde pers weinig reacties.^59 Van Schelven

sprak twee jaar later in een vergadering van directeuren alsnog zijn in memoriam uit, in

vernietigende termen: 'vroeger is een jongeman onder den invloed van andere machten

geraakt (wijlen prof. Zevenbergen), waardoor hij den indruk gaf, dat hij niet meer ging

in de lijn der gereformeerde beginselen'.^^

Zevenbergens zeer moeilijke geschriften hebben weinig lezers gevonden. Maar zijn

optreden laat zien dat het streven naar verandering ook aan de juridische faculteit niet

voorbijging. Het is wel anders van aard dan bij de theologen. Voor Bavinck en Van Gel-

deren stond voorop dat de bijbelse openbaring ook in de wetenschap het beslissende

woord moest spreken. Zij werden alleen door de praktijk van hun onderzoek voor de

vraag gesteld of de gangbare gereformeerde inspiratieleer niet aan vernieuwing toe was.

Zevenbergen geeft eerder de indruk dat hij helemaal de behoefte niet voelde, te zoeken

naar een bijbelse fundering. Zijn thuisland is de filosofie van het recht, en tussen de be-

oefenaars van die wetenschap voelt hij zich op zijn gemak, zonder dat hij hen onder-

vraagt op hun wereldbeschouwing. Hij had één gebrek, erkende De Vries al inigiS. Hij

miste de gave, 'op populaire wijze het verband tusschen de gereformeerde beginselen en

de wetenschap te doen uitkomen'.^^' Later moet bij De Vries toch twijfel gerezen zijn, of

dat enkel gold voor het populaire. Zevenbergen ging zijn eigen weg, veel meer nog dan

ooit Lohman gedaan had. Was hij in leven gebleven, dan is het de vraag of een openlijk

conflict niet tot uitbarsting gekomen zou zijn.

Korte tijd was ook zijn jongere broer Christiaan aan de faculteit verbonden. In 1922

104 EEN HOEKSTEEN IN HETVERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen