Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 238
De Vrije Universiteit 1880-2005
Instroom van elders opgeleiden kon vooral ook dienstig zijn om de Vrije Universiteit
te leren haar taken en plichten als instelling van onderzoek beter in kaart te brengen. De
alfafaculteiten hadden eigenlijk nooit een onderzoeksbeleid gekend. Het was aan de
hoogleraren zelf te beslissen of ze wilden publiceren en zo ja, voor welk publiek: de we-
tenschap of het gereformeerde volk. Enkelen van de meest productieven kozen met
overtuiging het laatste. Waterink is het beste voorbeeld, A. Sizoo is dezelfde weg gegaan.
Keus voor het eerste riep ook nogal wat problemen op. Juist van de alfahoogleraren werd
verwacht dat zij de christelijke wetenschap zouden beoefenen, maar dat kon dan wel ge-
makkelijk leiden tot een zeker isolement, zoals in het geval van R.H. Woltjer, wiens ge-
schriften geen rol speelden in het nationale of internationale wetenschappelijke discours.
Dat belemmerde dan weer het publiceren, want de algemene tijdschriften
zouden artikelen van dien aard niet zonder meer van belang achten. Daarom kwamen er
dan ook calvinistische wetenschappelijke vakbladen: het Gereformeerd Theologisch Tijd-
schrift, Antirevolutionaire Staatkunde, Philosophia Reformata.
Als vu-hoogleraren daar van zich deden horen werd dat op prijs gesteld, maar een
verplichting bestond niet, noch in letterlijke, noch in morele zin. Het doen van onder-
zoek was vrij. Curatoren letten wel op de zorg die aan het onderwijs besteed werd, maar
als zij al waardering voelden voor aan de universiteit verricht onderzoek, dan hebben
hun archieven daarvan weinig sporen nagelaten. De steun aan Van Schelven in de jaren
dertig is het enige zichtbare blijk. Over de publicaties van hoogleraren bracht de univer-
siteit ook geen verslag uit. Wie zich daarvan op de hoogte wilde stellen moest jaarlijks de
lijsten in de studentenalmanak inzien. Pas vanaf 1958 werd een publicatielijst - 'van do-
centen en instituten',^'' dus van alle stafleden - opgenomen in het jaarboek van de Vrije
Universiteit.^" De eerste lijst besloeg 24 bladzijden, en kon dan ook geen aanspraak ma-
ken op volledigheid. Toen de senaat voor het eerst een wetenschappelijk verslag opstel-
de, over de jaren 1958-1960, namen vele hoogleraren niet de moeite hun gegevens in te
zenden.7'
De bètafaculteiten leefden sterker in het bewustzijn dat onderzoek tot hun kerntaken
behoorde. Haar beste vertegenwoordigers, zoals ooit Buytendijk en later Koksma, had-
den altijd een belangrijk deel van hun werk in andere talen dan het Nederlands gepubli-
ceerd. Toch bestond ook daar wel een neiging de universiteit voornamelijk te zien als een
opleidingsinstituut. Je komt de gedachte nog tegen, constateerde Lever in 1968, 'dat de
docenten, stafleden en promovendi het onderwijsgedeelte van hun werk ten behoeve van
de universiteit verrichten, terwijl hun onderzoek, vooral dat voor proefschriften, meer
ten behoeve van hun eigen ontwikkeling of carrière geschiedt'.^^ Daar lag dan volgens
hem ook de oorzaak in, dat de Vrije Universiteit onder haar actieve hoogleraren slechts
één KNAW-lid kende (Berkouwer), en dat grote ontdekkingen of vruchtbaar gebleken
theorieën in haar geschiedenis zeer zeldzaam waren geweest.
Lever kende toen echter reeds de weerstanden tegen een stimulerend onderzoeks-
beleid. Hij had al eens voorgesteld begaafde studenten extra tijd te geven om een disser-
234 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's
![Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 238](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/publicaties-vu-geschiedenis/een-hoeksteen-in-het-verzuild-bestel-de-vrije-universiteit-1880-2005/2005/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 januari 2005
Publicaties VU-geschiedenis | 510 Pagina's