Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 359

bijsterende schare van doctores honoris causa. Onder de feestgangers waren enkelen die

ook het vorige grote lustrum in 1930 hadden meegevierd. Verkuyl had in dat jaar het rec-

toraat van het vu-corps overgenomen van Hessels Mulder, G.J. Sizoo was pas aangetre-

den als hoogleraar in de natuurkunde, en de tweedejaars student De Gaay Fortman

mocht meespelen in de lustrumrevue als marktkoopman in de rol van wat toen nog arge-

loos 'een boekenjood' genoemd werd. Sindsdien had het vu-corps zijn overheersende

plaats verloren, alle faculteiten waren volwassen geworden, en studenten zagen het niet

meer als hun taak de academische gemeenschap te verstrooien met luchtig amusement.

Het belangrijkste verschil echter was de geest waarin de beide vieringen plaatsvonden.

In 1930 was de Vrije Universiteit volkomen zeker van haar zaak geweest. Op de hechte

grondslag van de gereformeerde beginselen had zij vijftig jaar lang christelijke weten-

schap beoefend. Met een groots familiefeest van neocalvinistisch Nederland zag zij daar

met dankbaarheid en voldoening op terug.

In 1980 ontbrak die zekerheid, was neocalvinisme nog slechts een klank uit het verle-

den, en had het ideaal van de christelijke wetenschap voor verreweg de meesten zijn

glans verloren. Rector Verheul zei het met zo veel woorden in zijn lustrumrede: 'een

christelijke wetenschap ontwikkelen, zoals vroeger wel gedacht, is niet meer wat de Vrije

Universiteit pretendeert.'"' De doelstelling sprak thans van het dienen van God en zijn

wereld. Op de vraag hoe dat moest gebeuren zou naar hij meende wel nooit een eenstem-

mig antwoord komen. Desalniettemin bleef het een groot goed een universiteit te bezit-

ten 'die verwijzen wil naar het door de bijbelse openbaring gegeven toekomstperspec-

tief.^" Dat was zeer diplomatiek gesproken. Conservatieven en modernen konden beide

het gezegde beamen, en het uitleggen op hun eigen manier. Maar het probleem van di-

plomatieke uitspraken is dat ze gewoonlijk niet uitmunten door helderheid. Een univer-

siteit is er om wetenschap te bedrijven. Wat doet ze dan eigenlijk, als ze verwijst naar het

door de bijbelse openbaring gegeven toekomstperspectief? Die verwijzing kan dan niet

losstaan van haar hoofdtaak, maar dan is niet direct te zien hoe men het begrip christe-

lijke wetenschap uit het woordenboek kan schrappen, om vervolgens in de beoefening

van levensbeschouwelijk neutrale wetenschap zicht te krijgen op een bijbels toekomst-

perspectief Hier lijkt zich te herhalen wat we al vaker hebben gezien: wie het bestaan

van christelijke wetenschap afwijst en toch een christelijke universiteit wil handhaven,

zal moeite hebben zich niet in tegenspraak te verwarren.

Uit dat dilemma zijn twee uitwegen. De ene voert terug naar de christelijke weten-

schap, de andere naar het prijsgeven van iedere pretentie. Leidende figuren aan de Vrije

Universiteit gaven meer dan eens te verstaan dat ze in elk geval geen heil zagen in aan-

sluiting bij de oude waarden. 'Het is duidelijk,' verklaarde Brinkman tegenover het ver-

enigingsbestuur, 'dat we ten aanzien van de toekomst van de Vrije Universiteit met het

verleden niet zo ver komen.'^' En los van alle principiële overwegingen stond in de rea-

liteit van het heden niets minder dan het voortbestaan van de universiteit op het spel.

Het hoger onderwijs lag in de jaren tachtig onder zware druk. Gouvernementele bezui-

PRIVATISERINC VAN GELOOF 19802005 355

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen