Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 87

De werkomstandigheden waren tamelijk primitief. In 1906 bevond zich in het universi-

teitsgebouw geen enkele telefoonS', en twintig jaar later werden de 25.000 kwitanties

voor leden en begunstigers door drie personen met de hand uitgeschreven.s^ Wie zo wil-

de werken mocht wel naar behoren beloond worden.

Gold dat ook voor de hoogleraren? In 1912 bedroeg de maximum-jaarwedde 6000

gulden, goed vergelijkbaar met de salarissen aan de openbare universiteiten.53 Maar Sil-

levis Smitt bedong 1000 gulden extra, omdat hij als Amsterdams predikant meer had

verdiend54, en R.H. Woltjer vroeg in 1917 een duurtetoeslag, omdat hij anders met zijn

acht kinderen niet rondkwam.55 Woltjer lette dan ook erg op de kleintjes. In 1921 klaag-

de hij dat een hoogleraar voor het halen van zijn toga bij promoties 75 cent moest beta-

len. Vroeger was dat een kwartje, en volgens hem hoorde het een zaak te zijn van de uni-

versiteit. 5^ Toen directeuren in 1926 voor nieuw benoemden de regel stelden dat zij op

zeventigjarige leeftijd met emeritaat moesten gaan, vroegen zij alle zittende hoogleraren

vrijwillig dat voorbeeld te volgen.57 Allen stemden toe, behalve Woltjer. Hij is als actief

hoogleraar overleden, 77 jaar oud.

De contacten tussen hoogleraren en studenten begonnen iets formeler te worden, on-

der invloed van de bescheiden schaalvergroting. Geesink hield al in 1905 op met de we-

kelijkse thee'*, de anderen volgden zijn voorbeeld, al was het maar omdat ze niet allemaal

in Amsterdam woonden. De reglementen verboden dat, maar opmerkelijk veel hoogle-

raarsvrouwen leden aan ziekten die zouden verergeren bij vestiging in Amsterdam.

Slechts enkelen, met name Diepenhorst, lieten blijken dat ze gezellig verkeer met stu-

denten op prijs stelden.59 Zelfs voor het bijwonen van begrafenissen van studenten

moest een regeling ontworpen worden.^ Daar stond tegenover dat de kleine universiteit

nog als één geheel beleefd werd, waar belangstellenden gemakkelijk konden profiteren

van het collegeaanbod buiten hun eigen faculteit. De jonge theoloog Gerrit Berkouwer

volgde uit pure belangstelling colleges van de taalfilosoof Pos en van de fysioloog Buy-

tendijk.*' Pos zelf had zijn studie aan de Vrije Universiteit ervaren als een dagelijks feest.

'Wat een onwaardeerbaar lot is het toch, dat ons in staat stelt, buiten den druk van

broodzorgen ons geestelijken rijkdom te verzamelen, en wat worden we in dat opzicht

verwend!'^^ Pos hield zich toen bezig met zaken, waar het onderwijs hem misschien voor

het eerst bij bepaald had, maar was intussen vrijwel geheel losgekomen van de college-

stof. Zo studeerden er wel meer, en als bijzondere aanleg de studie ondersteunde, hoef-

de een brede oriëntatie niet eens extra tijd te kosten. Dick Vollenhoven slaagde voor zijn

doctoraal examen op 13 juli 1918. Ruim twee maanden later, op 20 september, volgde

reeds de promotie^^^ over een onderwerp waarbij geen enkele hoogleraar binnen of bui-

ten de Vrije Universiteit hem echt had kunnen helpen: 'De wijsbegeerte der wiskunde

van theïstisch standpunt'.

Pos en Vollenhoven hebben beiden hun wetenschappelijke vorming voortgezet in het

buitenland, want klein was de Vrije Universiteit nog altijd, en ofschoon ze uitsluitend

examens afnam in de alfa-faculteiten, beschikte ze niet over een behoorlijke bibliotheek.

ERVEN OF LENEN 1905-1926 83

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen