Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 190

van een universiteit die christelijke wetenschap wilde bedrijven. Van Schelvens politie-

ke aberraties hebben ertoe geleid dat dit werk geen erkenning meer vond. Wel hebben op

initiatief van Dooyeweerd, Goslinga, Van der Horst, Koksma, Nauta en Sneller zesen-

twintig hoogleraren hem bij zijn zeventigste verjaardag in 1950 een geschenk aangebo-

den om hun waardering voor hem uit te spreken 'als schrijver van verscheidene belang-

rijke werken, als ambtgenoot, die zich tal van jaren levendig voor de aangelegenheden

der universiteit geïnteresseerd en haar buiten haar eigen kring altijd op waardige wijze

vertegenwoordigd heeft en ook als mens altijd even voorkomend en welwillend was'.'*'

Achter die waardige vertegenwoordiging naar buiten kan men op zijn minst een stevig

vraagteken zetten, en de afwezigheid van elke kritische noot kan bij Van Schelven mis-

verstand gewekt hebben. De attentie riep bij hem de herinnering wakker 'aan een lange

periode van hard, maar naar ik hoop niet geheel onvruchtbaar werken voor een gemeen-

schappelijk ideaal'.'*"^ Hoeveel schade hij dat ideaal berokkend had is kennelijk nooit tot

hem doorgedrongen. De betekenis van het dilemma goed of fout is hem ontgaan. Maar

daarmee bleef hij in vu-kringen de grote uitzondering.

HET RECTORAAT VAN V.H. RUTGERS

De academische senaat heeft dadelijk begrepen dat het feit van de Duitse bezetting om

exceptionele maatregelen vroeg. In zijn eerste vergadering na de capitulatie, op 17 mei

1940, kwam de opvolging van A. Sizoo als rector aan de orde. Nauta was aan de beurt,

maar stelde zelf voor het ambt ditmaal op te dragen aan een meer ervaren kracht. Met al-

gemene instemming viel de keus op V.H. Rutgers. Zijn kwalificaties sprongen in het

oog: gerijpte leeftijd, kennis van de internationale verhoudingen, veeljarige inzet op po-

litiek terrein. Maar ook een man met al deze eigenschappen toegerust kan falen als hij

de eis van de tijd niet begrijpt. De bezettingsjaren gaven aan die eis een bijzondere vorm

voor allen die verantwoordelijkheid droegen. Van hen werd verlangd dat zij zich moedi-

ge mensen zouden tonen. Een universiteit leidt niet op tot held, en geleerdheid biedt

geen garantie voor onverschrokkenheid en doodsverachting. Rutgers was naar het

woord van Bruins Slot 'een betrekkelijk oud man, die geen bloed kon zien en die uitge-

sproken bang was voor pijn'.'*3 Maar hij kende het verschil tussen goed en kwaad, en ge-

loofde naar dat inzicht te moeten handelen. Van anderen verlangde hij niet, dat ze zijn

voorbeeld zouden volgen.'*"'* Voor zichzelf echter zag hij slechts één weg. 'Er zijn ergere

dingen dan angst voor den dood,' zei hij eens tegen een aarzelende collega. 'Het is niet

erg voor het vuurpeloton te moeten staan, als men maar trouw gebleven is.''*5 In mei

1940 heeft hij misschien niet direct aan een vuurpeloton gedacht. Maar hij maakte wel

deel uit van het Comité voor Uitgewekenen om Ras of Geloof Hij wist wel wat er over

de oostgrens heen gebeurde.

186 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen