Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 217

een onchristelijke of zelfs antichristelijke natuurwetenschap is de naam "wetenschap

niet toepasselijk.' Christus is de Waarheid. Natuurwetenschap die tegen Gods openba-

ring ingaat is daarom niets anders dan 'valselijk dusgenaamde wetenschap' (i Tim. 6:

20). Hooykaas greep graag terug op CalvijnS^^, en wilde een brug slaan tussen alfa en bè-

ta."" Het was hem een voortdurende ergernis, dat theologen die behoefte niet leken te

voelen."' Hij deed echter geen moeite te komen tot een grote synthese, integendeel. Hij

had een diepe afkeer van alle systeembouwers. Dat waren bijna allemaal ongelovigen,

maar een christen heeft eerbied voor de werkelijkheid, en wil niet alles in één systeem

persen."^ Om die reden ontkende hij ook de mogelijkheid van een christelijke filosofie.

Daarin zag hij een poging boven de openbaring uit te grijpen."^ In de praktijk kwam zijn

standpunt wel eens neer op afzijdigheid: beschrijven hoe de meningen botsten, zonder

zich in de strijd te mengen.'74 In de wijze waarop de feiten worden meegedeeld toont de

natuur zich sterker dan de leer. Maar aan de discussies rondom geloof en wetenschap

heeft Hooykaas geen aandeel genomen.

Dat zou de taak worden van de biologen, en later ook van de geologen. De faculteit zag

het aankomen, en trof voorbereidingen. Ze droeg ertoe bij dat de Christelijke Vereniging

van Natuur- en Geneeskundigen in 1950 een congres organiseerde over de ouderdom

der aarde. Zo wilde men onderzoeken of er genoeg ruimte en vrijheid zou zijn om te spre-

ken over controversiële vragen. Het doel was niet hypothesen te construeren, maar feiten

te verzamelen. Over die feiten werd men het eens: de aarde was enkele miljarden jaren

oud.575 Op die basis zou dan de discussie over de schepping kunnen starten. Het congres-

verslag verscheen in boekvorm, en had veel succes. De theologen reageerden echter

niet.57ö Misschien wachtten zij tot de nieuwe docenten zich nader zouden verklaren, met

name J.J. Duy vené de Wit en de lector J. Lever.577 De eerste had een duidelijk standpunt.

Hij was creationist, en wees de evolutieleer af Hij heeft echter slechts enkele maanden

aan de Vrije Universiteit gewerkt, en is toen vertrokken naar Bloemfontein.57'^

Lever schoof nu door naar het ordinariaat. De geschiedenis van de biologie aan de

Vrije Universiteit zou samenvallen met zijn persoonlijke ontwikkelingsgang. Zijn inau-

gurele oratie droeg als titel 'Het Creationisme', maar betoogde dat schepping en evolu-

tie elkaar niet uitsloten. In die geest startte hij ook zijn onderwijs.579 Hij verwierp wel het

evolutionisme, omdat het vanwege zijn materialistisch uitgangspunt onverenigbaar was

met het christelijk geloof Maar daarmee was niet elke evolutietheorie overboord gezet.

Darwins theorie steunde op de gedachte van soortverandering. Daarin had hij volstrekt

gelijk. Men had de juistheid van deze feiten moeten erkennen, en de bestrijding alleen

richten op de wereldbeschouwelijke speculaties waar die feiten aanleiding toe hadden

gegeven.5^ Aan de schepping van de mens hield Lever vast. Maar het wezen van de

mens lag niet in het lichamelijke. Daarom waren 'de gegevens betreffende de afstam-

ming van de mens, waarover de wetenschap beschikt, niet bedreigend meer'. De

christen wist waar de oorsprong van het typisch menselijke op terugging. 'Wij houden

vast, hoe onwetenschappelijk het buitenstaanders in de oren moge klinken, dat God de-

CHRISTELIIKE WETENSCHAP 19261955 213

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen