Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 123

generatie behoorden, hun geestelijk milieu vaarwel gezegd hebben39', omdat het wereld-

je hun te beperkt werd. Dooyeweerd is die weg niet gegaan. Maar hij besefte wel dat een

goede boodschap niet borg stond voor kwaliteit. Wat zou ik dit boek graag aanbevelen,

schrijft hij over een biografie van Billy Sunday door J. van Lonkhuyzen, maar is het wer-

kelijk nodig de vorm zo kras te verwaarlozen.' 'Zie hier nu een boek, dat we met alle sym-

pathie, die in ons is, willen aanbevelen, maar dat alweer deelt in de algemeene literaire

malaise van ons calvinisme. Es ist abscheulich, völlig widerlich!'^^^

Wie zich met zulke lectuur moest behelpen zou zijn kritisch oordeel niet naar behoren

ontwikkelen. Dan kwam men hulpeloos te staan tegenover de dragers van de moderne

cultuur. Blijven we gezellig onder elkaar, waarschuwde P. Minderaa, dan gaat het grote

leven ongezien aan ons voorbij. Weinigen zijn er die de problemen van onze tijd zo

scherp onder ogen zien als Hendrik Ibsen. Maar toen Isaak van Dijk zijn lezingen hield

in de stampvolle Nutszaal, was de Vrije Universiteit door slechts vier studenten ver-

tegenwoordigd.393 Hielden de anderen het op Johanna Breevoort.? Neen, Ibsen werd

naar het schijnt door zeer velen gelezen.394 Maar die voelden dan blijkbaar geen behoef-

te aan een goede gids. In gereformeerde kring waren zulke leidslieden niet beschikbaar.

Daarvoor moest men het zoeken bij de ethische theologen, als Van Dijk.395 Vanuit dat

bewustzijn ontstond in 1912 Stemmen des Tijds. Maandschrift voor christendom en cultuur,

als een gezamenlijke onderneming van hervormden en gereformeerden. Van hervormde

zijde waren het onder meer W.J. Aalders, P.J. Kromsigt en J.R. Slotemaker de Bruine.

De gereformeerden werden in de redactie vertegenwoordigd door de predikanten J.C.

de Moor en B. Wielenga, en de juristen A. Anema, P.A. Diepenhorst en V.H. Rutgers.

Twee vu-hoogleraren dus, en twee die zich later als curator (De Moor) of als hoogleraar

(Rutgers) aan haar zouden verbinden.

Ds. J.C. Sikkel vond het veelzeggend dat de theologische faculteit ontbrak. Geen

wonder, meende hij. Hoe zouden ooit ethischen en gereformeerden het samen eens kun-

nen worden over de betekenis van het christendom in deze tijd.'39^ Die verwachting is

deels bevestigd en deels gelogenstraft. Ze bleek onjuist, in zoverre als reeds in de tweede

jaargang bijdragen te vinden waren van nagenoeg alle vu-theologen: Bavinck, Groshei-

de, H.H. Kuyper en Sillevis Smitt. Van Gelderen had al voor de eerste jaargang een ar-

tikel geleverd, net als A.A.L. Rutgers en Kuypers oudste dochter H.S.S. Kuyper. Zelfs

Fabius het niet lang op zich wachten, evenmin als Colijn, en na zijn terugkeer uit Indië

ook Idenburg. Het was dus niet alleen het vooruitstrevende deel van de vu-kring dat in

Stemmen des Tijds zijn medium vond. Anderzijds heeft Sikkel in dit opzicht gelijk gekre-

gen, dat het blad zich meer op informatie heeft toegelegd dan dat het beproefde leiding

te geven.397 Wel schreef Anema in de eerste jaargang over antirevolutionaire staatsleer,

en besprak De Moor Frederik van Eedens Ellen. Maar doorgaans was de inbreng ook

van gereformeerde zijde weinig op de controverse gericht. Een beschouwing over het

rijkstoezicht op schepen (B. de Gaay Fortman) of het landbouwdepartement in Neder-

lands-Indië (A.A.L. Rutgers) zou niet gemakkelijk een kritisch weerwoord uitlokken.

ERVEN OF LENEN. 1905-1926 119

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen