Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 325

dat inderdaad te hebben geloofd. De theoloog G.E. Meuleman zei enkele jaren later dat

hij zelf aan de herformulering had meegewerkt. Maar inmiddels twijfelde hij er wel aan

'of de bedoeling van toen om inhoudelijk geen veranderingen aan te brengen in de prak-

tijk allerwegen tot haar recht komt'.^s?

We krijgen de indruk dat meer hoogleraren er de voorkeur aan gegeven hebben zich

te laten overtuigen, en daarom de wijziging voor kleiner te houden dan ze in werkelijk-

heid was, al moet het soms tegen beter weten in zijn geweest. We kunnen niet zeggen dat

ze zijn misleid, want ze konden zelf hun ogen openhouden. Hooykaas heeft dat gedaan.

Hij stapte uit de commissie-Kruyswijk en nam ontslag als hoogleraar, uit protest tegen

de nieuwe grondslag. 'Wat jou reden tot voldoening gegeven heeft,' schreef hij De Gaay

Fortman, 'namelijk dat de actie voor grondslagherziening (en een ruimer benoemings-

beleid) het gehaald heeft (na bekwame voor-bewerking van "het volk") is voor mij een

verdrietige zaak.' Volgens hem zou nu opnieuw blijken, zoals eerder in het buitenland,

'hoe dit horizontalisme en oecumenisme op humanisme uitloopt'.^'8

Hooykaas zag dus wat manipulatie op de achtergrond, en wie de hele gang van zaken

overziet is geneigd hem gelijk te geven. Maar een andere weg was er eigenlijk niet, gege-

ven de veranderingen die zich afspeelden in de gereformeerde wereld. Niet ieder ging

daarin mee, en met name onder de meest toegewijde vu-aanhangers riep de verruiming

veel weerstand op. Toch was het belangrijk hen te winnen voor de statutenwijziging,

want de Vereniging sprak daarover het laatste en beslissende woord. Daarom werd het

verschil gebagatelliseerd, en de voorstelling gegeven dat in feite alles bij het oude was ge-

bleven. Bij verreweg de meesten was er ook geen sprake van onoprechtheid. Met name

veel vu-bestuurders hoorden zelf tot de conservatieve vleugel. Zij zullen indien niet ge-

loofd, dan toch gehoopt hebben dat het allemaal wel mee zou vallen.

Iets van die dubbelzinnigheid bespeuren we ook in het spreken over de wijze waarop

wetenschap beoefend moet worden. De commissie-Kruyswijk prefereerde in haar rap-

port de term 'christelijke wetenschapsbeoefening' boven 'christelijke wetenschap'. Welk

verschil maakte dat? De rechtsfilosoof H.J. Hommes ^59 leidde eruit af dat de commissie

niet meer de beoefening van christelijke wetenschap als doel zag, maar beoefening van

wetenschap door christenen. Dan ontkende zij dus dat wetenschap moest worden beoe-

fend op de grondslag van de goddelijke openbaring. Daar was de Vrije Universiteit nu

juist voor opgericht.^^ Hommes wist natuurlijk dat veel hoogleraren niet meer van

christelijke wetenschap wilden horen. Maar las hij dat terecht ook zo in het rapport.f" In

zijn jaarrede van 1970 omschreef De Gaay Fortman het nieuwe doel in deze woorden:

'evenals voorheen wil de universiteit zonder enige formele band met enige kerk nochtans

volop in verbinding met de kerk, en levende uit het heil, dat in Jezus Christus is geopen-

baard, blijven speuren naar de grote werken Gods, die in de schepping liggen opge-

tast.'^^' Zo kan alleen een gelovige het zeggen, en zo kan ook alleen een gelovige doen. Hij

zoekt in de natuur, in de bouw van het menselijk lichaam, in de geschiedenis, in de taal,

in het recht, in de maatschappij, in heel de schepping de grote werken Gods. Is dat ech-

IN DE SCHADUW VAN MARX 1969-1980 321

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen