Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 249

drukkelijk ook tot teleurstellingen geleid. Uitgaande van bijbelse grondgedachten wilde

Bianchi met zijn in 1964 gepubliceerde monografie, De ethiek van het straffen, opkomen

voor de belangen van de delinquent. Maar zijn betoog stuitte op veel kritiek bij de colle-

ga's, die hem een zo verregaande eenzijdigheid verweten dat het boek naar de formule-

ring van S. Gerbrandy op gespannen voet stond 'zowel met de ethiek als met de eisen

van wetenschappelijke grondigheid'. In objectieve zin, concludeerde Gerbrandy, was

het een schijnheilig boek, ook al was het oprecht gemeend. 'Ik ben er dan ook geenszins

gelukkig mee, dat een hoogleraar aan de Vrije Universiteit dit boek geschreven heeft.'""^

Als om zich tegen zulke verwijten te weer te stellen, is in Bianchi's latere werk de po-

ging tot christelijke fundering op de achtergrond geraakt. Wel bleef hij het opnemen

voor de zwakke, want dat was de taak van de criminoloog: opkomen voor alle verdrukte

groepen. Geleidelijk aan, zegt zijn collega Diepenhorst, is hij stelling gaan nemen tegen

allen 'die recht en orde verdedigen naar bekende rechtsstatelijke patronen', en is hij er-

van overtuigd geraakt dat het geldende strafrecht eigenlijk geen recht meer is.'* Het is

niet zo moeilijk in deze standpunten de auteur van De ethiek van hetstrajfen terug te vin-

den. De gedrevenheid die hij toen zo duidelijk toonde is hem eigen gebleven, en zo heeft

hij vanaf 1963 een criminologisch instituut in het leven geroepen, naar de typering van

Diepenhorst 'even vormloos als levenskrachtig', dat onder zijn leiding onderzoek heeft

gestimuleerd tot ver buiten de muren van zijn eigen instituut.

Voor deze periode blijft echter waar, dat de algemene betekenis van de juridische fa-

culteit voor de ontwikkeling van de Vrije Universiteit voornamelijk ligt in de bestuur-

lijke arbeid van de elkaar opvolgende rectores De Gaay Fortman en Diepenhorst. Het

rectoraat van Diepenhorst viel in de jaren zeventig, toen het niet zo gemakkelijk was de

universiteit te beïnvloeden in christelijke zin. De Gaay Fortman had althans aan het be-

gin van zijn zevenjarig rectoraat die mogelijkheden wel, en we zagen al dat hij zijn kan-

sen wist te benutten. De met het koningshuis goed bekende curator Thijs Booy noteer-

de uit de mond van koningin Juliana een karakteristiek, die zowel van waardering als van

kennis van zaken getuigt: 'hij is integer, zal progressieve krachten alle kansen geven, hij

onderkent destructieve tendensen en hij weet wat gezag is.''9 Alleen zou ik er zeker bij

voegen: hij was gereformeerd. Het had bij hem wel een eigen gezicht. Ik zal sterven in

het geloof van mijn grootvader, heeft hij dikwijls gezegd, 'maar het is wel een ander ge-

loof."" Dat bleek bijvoorbeeld uit zijn afkeer van de predestinatieleer, terwijl hij toch

anderzijds met grote waardering sprak over het haast vergeten, maar door en door gere-

formeerde boek van J. Ridderbos, Het Godswoord der profeten. Het hoefde voor hem

waarschijnlijk niet op elkaar te rijmen. 'Geloof is geen kwestie van verstand, geloof is ir-

rationeel.'"' Dat zouden de oprichters van de Vrije Universiteit niet gezegd hebben.

Het streven naar christelijke wetenschap komt juist voort uit het verlangen in het geloof

God ook te dienen met het verstand. De Gaay Fortman was met een beroep op de gere-

formeerde beginselen altijd zeer terughoudend. Je mag niet gauw zeggen 'dat je spreken

op een christelijke levensovertuiging gebaseerd is'."^ Desalniettemin heeft hij altijd

DIENENDE WETENSCHAP 19551968 245

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen