Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 63

weermiddel tegen rationalistische en empiristische wetenschap. Ze schiet echter tekort

omdat zij wel streeft naar kennis van het transcendente, maar die niet bezit.'3? Zo bleef

er nog werk voor een opvolger, en voor de filosofie zou dat Vollenhoven zijn.

Als Geesink nochtans op achterban en studenten indruk maakte, was het om zijn per-

soonlijke eigenschappen. Bij zijn ambtsaanvaarding had hij verklaard zich niet te zullen

beperken tot wetenschappelijke vorming. Hij streefde ook naar 'inwerking op het ge-

moedsleven', en bood de studenten zijn vriendschap aan. Hij had het bewezen ook3^,

oordeelde het Gereformeerd studentenblad in 1897. Zijn persoon riep sympathie op, ver-

klaarde V. Hepp later, hij gaf de indruk studenten te begrijpen.39 Hepps leerlingen

Evert Smelik en Jan Buskes zouden in haast alle dingen met hun leermeester in de dog-

matiek van mening verschillen, maar ze stemden overeen in hun waardering voor de

zonderlinge Geesink. 'Hij beminde het leven en de goede aarde,' getuigde Buskes^"";

'een in wezen vroom man, met een wereldse inslag. Geestig en nonchalant, van een be-

minnelijke onverschilligheid. Wij hielden van Geesink.' En Smelik herinnert zich 'een

milde levenswijsheid, waarover men wel het hoofd schudde, maar die men hem vergaf

om zijn beminnelijkheid'.^" De bereidheid tot vergeven zal wel slaan op Geesinks door

Smelik niet gedeelde afkeer van de ethische theologie.^'^ Maar Geesink kende deze theo-

logie van binnenuit, want hij was pas als jong predikant in de pastorie van Schipluiden

calvinist geworden.3'3 Die levensgang had hij met Kuyper gemeen, en die twee zijn al-

tijd goede vrienden gebleven.

HET ONTSLAG VAN LOHMAN

Lohman werd in 1890 benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken, en vroeg ontslag

als hoogleraar. Inwilliging van die wens zou zowel hemzelf als de Vrije Universiteit veel

moeite bespaard hebben. Maar men besloot hem slechts op non-actief te stellen^'^, zodat

de weg openbleef voor zijn terugkeer. Lohman is toen als het ware tweemaal opgevolgd.

Eerst werd in de vacature voorzien door de benoeming van zijn zoon, de eerste vu-doc-

tor W.H. de Savornin Lohman.3'5 Een jaar later viel het kabinet-Mackay, en kwam Loh-

man senior zelf terug, naar ons reeds bleek zonder veel heilig vuur. De zoon daarentegen

voelde zich aan de Vrije Universiteit volledig op zijn plaats, en dat niet bij gebrek aan be-

ter. Reeds in 1895 bedankte hij voor een benoeming aan de stedelijke universiteit. Na-

mens allen sprak de rector Fabius daar in de senaat zijn vreugde over uit, met de wens,

'dat hij ook verder in den kring van den senaat tot een zegen mag zijn'.3'^

Zo zeker was dat echter in 1895 al niet meer. Rondom het hoofd van zijn vader had-

den zich donkere wolken samengetrokken. Lohman senior was voorzitter van de anti-

revolutionaire kamerclub, terwijl partijvoorzitter Kuyper leiding gaf via de pers. Loh-

man was een onafhankelijke geest, en Kuyper liet weinig ruimte voor de mening van

anderen. Dat had al dikwijls tot kleine botsingen geleid, maar in 1894 kwam het tot een

werkelijke breuk. De minister van Binnenlandse Zaken, J.P.R. Tak van Poortvliet, had

ALLEEN OPWEG 1880-1905 59

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen