Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 255

de christen afwijzend moest blijven staan tegenover het evolutionisme, dat alle vormen

van leven wil laten ontstaan door ontwikkeling, zonder enige scheppende leiding. Ook

bleef voor hem de bijbel het Woord Gods, maar dan niet altijd op dezelfde manier. In

een artikel over 'De oorsprong van de mens' uit 1955 zegt Lever dat er mensen zijn ge-

weest sinds het begin van het Pleistoceen, ongeveer een miljoen jaar geleden. Dus, con-

cludeert hij, zullen we ons in die tijd ook het paradijs moeten denken. Adam en Eva zijn

pleistocene mensen geweest, en daarom wellicht reuzen. Dat zij historische personen

waren, die werkelijk geleefd hebben, staat voor hem vast, en hetzelfde houdt hij staande

voor Henoch, Jubal of Noach.'39 De eerste hoofdstukken van de bijbel, zo mogen we op

grond van dit artikel stellen, vertellen ons gewone geschiedenis, in die zin dat ze ons fei-

ten meedelen over mensen die werkelijk bestaan hebben, in ver achter ons liggende tij-

den. Het voornaamste verschil met de conservatieve exegese lijkt te zijn dat het paradijs

geen zesduizend, maar een miljoen jaren achter ons ligt. De eerste hoofdstukken van

Genesis moeten dan wel regelrecht geïnspireerd zijn, want het is onwaarschijnlijk dat

mondelinge overlevering zo'n lange periode kan overbruggen.

In latere publicaties gaat Lever wat vrijer met de bijbel om. Wat de wetenschap naar

voren brengt, schrijft hij in 1958, kan wel met onze christelijke meningen in strijd zijn,

maar nooit met het Woord Gods. Rijzen er toch problemen, dan is het omdat we te spoe-

dig een wetenschappelijk gegeven als juist hebben aanvaard, of ook, 'omdat wij in de bij-

bel iets anders gelezen hebben dan deze ons wil meedelen'. '4 Meestal is het dan gemak-

kelijker de bijbel in beweging te krijgen dan de wetenschap, en zo gaat het Lever ook. We

zullen ons moeten afvragen, zegt hij in 1965, 'of dat deel van onze klassieke voorstel-

lingswijze, waarbij het paradijs gedateerd, gelokaliseerd en geïndividualiseerd wordt ge-

dacht, wel houdbaar is'. Gaat er echt iets verloren als deze gebeurtenissen geen inciden-

tele, maar een universele historiciteit zouden hebben.' Dan zegt Genesis ieder mens,

vanaf de eerste, dat hij alle dagen buiten het paradijs wordt geplaatst, omdat hij zijn ei-

gen lot in handen neemt en Gods gebod overtreedt. En het verhaal toont daarnaast de

rijkdom van Gods vergeving in de overwinning van Christus, de boom des levens, zodat

de weg naar het paradijs weer open komt te liggen.''>' Zo probeert Lever zijn gerefor-

meerd geloof in zondeval en verlossing te handhaven, zonder dat de biologie één conces-

sie hoeft te doen. Het is de geschiedwetenschap die de rekening moet betalen. Haar

wordt een onderscheid tussen universele en incidentele historiciteit opgedrongen, dat

zich met goede wetenschap niet verdraagt. Bij Lever, zegt Buskes dan ook terecht, is de

geschiedenis uit de eerste hoofdstukken van Genesis verdwenen.''*^ Maar waar gehakt

wordt vallen spaanders, of zoals Berkouwer het in diezelfde tijd uitdrukte: 'Wij moeten

ons nu opnieuw op het evolutievraagstuk bezinnen, en dit creëert tijdelijke onzekerhe-

den."43

Geologie begon aan de Vrije Universiteit met het lectoraat van A.J. Wiggers in 1957.

Maar pas toen Van de Fliert in i960 de ploeg kwam versterken, was de man gevonden

die aan zijn vakwetenschap dezelfde vragen zou gaan stellen als Lever gedaan had voor

DIENENDE WETENSCHAP 1955.1968 251

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen