Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 32

deed nog in 1891 de curator A.V^. van Beeck Calkoen aarzelen of hij zijn zoon wel aan de

Vrije Universiteit mocht toevertrouwen. Hij zag ertegen op een jongeman, die 'de ijdel-

heid en leugen der wereld nog niet bij ervaring heeft leren kennen, te brengen in een om-

geving als die van Amsterdam'.s3 Of de studenten ertegen opgewassen waren moet ons

later blijken.

De verdere regelingen waren hoofdzakelijk het werk van Rutgers. Hij besliste bij-

voorbeeld over het model van de toga. Zijn vader was hoogleraar in Leiden geweest, zo-

dat de zoon de toga kon overnemens^, en sindsdien is het Leidse model regel gebleven.

Het universiteitszegel was een voorstel van Kuyper, die zich had laten inspireren door

een zestiende-eeuws geldstuk. 'Die munt is schoon en zinrijk. Een weerloze maagd, door

niets anders dan een lagen tuin ('omheining') beschermd, en die toch rustig neerzit, wijl

ze met den vinger wijzen mag naar de Zonne der Gerechtigheid, terwijl ze ootmoedig

belijden durft: onze hulpe is in den name des Heeren.'S' Ook de pedelstaf was rijk aan

symboliek, met aan de vier zijden het wapen van Amsterdam, de Hollandse maagd, de

spreuk 'Auxilium Nostrum in Nomine Domini', en de datum 20 oktober i88o.5^ De col-

leges zouden voorlopig gegeven worden in de Schotse zendingskerk. Aan andere ruim-

ten dan leslokalen bestond nauwelijks behoefte. Er kwam wel een bibliotheek, maar de

eerste catalogus vermeldde in 1888 slechts 1332 titels, waarvan 1220 in de rubriek theo-

logie.5' Veel meer moest het ook maar niet worden, vond Rutgers. Kreeg de universiteit

een flink bedrag aangeboden voor aankoop van boeken, dan kon ze zo'n geschenk het

beste beleefd weigeren. Hoe groter de bibliotheek, hoe meer ze zou kosten om op peil te

blijven.5^

Werkelijk nodig waren alleen professoren. Zelfs studenten kon men missen, meende

Kuyper. Kwamen ze niet, dan zouden de hoogleraren wel boeken schrijven om diegenen

wijzer te maken die elders studeerden. Hoofdzaak was een groep mannen bijeen te bren-

gen die de tijd kregen 'om op wetenschappelijk terrein kerk en land weer naar der vade-

ren heilige traditie te dienen'.'9 Dichtgezaaid waren de kandidaten niet. Voor de theolo-

gische faculteit waren de eerste twee snel gevonden. Kuyper en Rutgers hebben zich van

het begin af met de Vrije Universiteit vereenzelvigd. Zij werden benoemd voor respec-

tievelijk de dogmatische en de historische vakken. Defilosofischevakken werden toever-

trouwd aan Hoedemaker. Die ging niet zonder aarzeling akkoord. Hij was niet minder

gereformeerd dan Kuyper, maar zou nooit de hervormde kerk loslaten*'", terwijl zijn bei-

de ambtgenoten hun trouw wel aan de confessie schonken, maar niet aan het kerkelijk in-

stituut. Op den duur zouden die posities onverenigbaar blijken.

Bij deze drie bleef het, ofschoon curatoren aan zes leerstoelen gedacht hadden. Voor

het oude testament wilden zij de Duitser P. Geyser, en toen die bedankte zijn landge-

noot E. Böhl, voor de praktische vakken de Duitser Th. Christlieb, en voor het nieuwe

testament de Amsterdamse predikant Van Ronkel.^' De Duitsers durfden het avontuur

niet aan, en Van Ronkel verontschuldigde zich op grond van zijn leeftijd. 'Wat zult ge

een ouden afgeleefden knol voor de fonkelnieuwe koninklijke equipage spannen? Doe

28 EEN HOEKSTEEN IN HETVERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen