Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 134

strijdlustigste kant, en zijn partijkeus maakt ook duidehjk dat het hier niet enkel ging om

rechts of links. Anders dan Pos of Bouman had hij altijd in een reuk van onverdachte

rechtzinnigheid gestaan. Maar hij kon in Geelkerken geen ketter zien, en dan mocht de

kerkgemeenschap hem niet buitensluiten. In wezen dacht hij net zo als Anema, maar die

schikte zich in het onvermijdelijke. Zo deden velen, die eigenlijk het beleid van de syno-

de niet goedkeurden, maar nog minder de nek wilden uitsteken voor de drijverige Geel-

kerken. Daarom heeft de synode van Assen de kerken ook niet meer dan een valse rust

gebracht.

Wel waren Geelkerkens vragen slechts interessant voor een intellectuele en sociale

bovenlaag. Het brede kerkvolk kwam voor hem niet in beweging, net zomin als het voor

de jongeren warm gelopen was. Daar kreeg de Vrije Universiteit vooral mee te maken, in

de reacties binnen de Vereeniging. De secretaris constateerde in zijn jaarverslag, dat de

beroeringen in de kerk voor de Vereeniging niet gunstig waren. Een instelling als de

Vrije Universiteit moest het ongeschokte vertrouwen bezitten van het gereformeerde

volk.*^9 Dat dwong directeuren tot kiezen. Een aantal vrienden van Geelkerken bedank-

te weliswaar uit teleurstelling over de houding van de theologische faculteit, maar de

klachten in tegengestelde richting waren veel talrijker. Eén correspondent verklaarde

zelfs geen succesvolle propaganda meer te kunnen bedrijven, 'indien er geen schoon-

maak gehouden wordt'.+7

Zo ver wilden de directeuren nu ook weer niet gaan. President-directeur Colijn vond

net als Anema dat de zaak uit de hand gelopen was. De universiteit zou nu wel zeer zwaar

getroffen worden, als zij vier of vijf docenten moest offeren aan de synode van Assen.

Het jaarverslag over 1926 temperde dan ook de zuiveringsdrang. De Vrije Universiteit

was inderdaad afhankelijk van steun uit kerkelijke kring, doch niet aan de kerk gebon-

den. Alleen van de hoogleraren in de theologie kon verlangd worden dat zij het belijden

van de kerk aanvaardden. Voor de anderen gold slechts dat zij bij al hun onderwijs op de

grondslag van de gereformeerde beginselen dienden te staan.'*7'

Maar kon iemand oprecht de gereformeerde beginselen onderschrijven, en tegelijk

het historisch karakter ontkennen van Genesis' eerste hoofdstukken.' Directeuren en cu-

ratoren ontboden de vier dissidenten elk afzonderlijk voor een gesprek."*'^ Diepenhorst

antwoordde dat hij zich door 'zuiver kerkrechtelijke beginselen' had laten leiden, niet

dus door andere inzichten omtrent de gereformeerde leer. Hij meende dat het niemand

aanging bij welke kerk hij aangesloten was. Zevenbergen verklaarde dat hij zich slechts

had gevoegd naar het besluit van zijn kerkenraad. Dat bood de bestuurders een opening.

Zij brachten Zevenbergen onder het oog, dat hij alleen om uiterst gewichtige redenen

met het kerkverband zou mogen breken. Ook met Pos kwam het tot een discussie. Colijn

merkte op dat de Vrije Universiteit gedragen werd door mensen die zeer simplistisch

dachten. Aansluiting bij een scheurkerk wekte hun ergernis op. De altijd zeer abstract

denkende Pos kon daar niet veel mee beginnen. Hij vond het moeilijk, 'een simplistische

zienswijze over te nemen en daarmee rekening te houden'. De practicus Colijn zag het

130 EEN HOEKSTEEN IN HETVERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen