Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 53

doelde te zijn. Zelfs Achilles had zijn verwondbare plek. Zou zijn lot een waarschuwing

zijn voor Kuypers helden in het strijdperk der wetenschappen, dan mochten ze het niet

bij geleerdheid laten. Ze moesten de geest van Calvijn terugvinden in de hogere cultuur.

In de volgende periode zal deze thematiek meer aandacht krijgen, en dan zullen we

ook nader moeten ingaan op de verhouding tussen de calvinisten en hun naaste geestver-

wanten, de ethischen. Na de stichting van de Vrije Universiteit leefden ze tamelijk ver

van elkaar af, maar er kwam wel in 1896 een organisatie tot stand, die een ontmoetings-

plaats tussen beide richtingen zou worden: de Nederlandsche Christen-Studenten Ver-

eeniging, kortweg de NCSV. Haar drieledig doel was studenten die geloofden in Jezus

Christus als Zoon van God en enige Verlosser te verenigen, het geestelijk leven van haar

leden te versterken, en anderen voor Christus te winnen.^35 Bij de oprichters waren twee

vu-studenten, A.J.L. van Beeck Calkoen en A.F. de Savornin Lohman jr.^^^^ beiden dus

zonen van vaders die de band met de Vrije Universiteit zouden verbreken. Kuyper rea-

geerde zeer afstandelijk. De grondslag van de NCSV was zo algemeen, dat slechts joden en

atheïsten werden uitgesloten.^3? Ook een scribent in NU oordeelde het niet nodig dat

er aan de Vrije Universiteit een eigen afdeling kwam. Het was genoeg de algemene bij-

eenkomsten te bezoeken, en dan de gelegenheid te benutten de anderen te wijzen op het

verfoeilijke van het openbare hoger onderwijs.^3» De student B.J, Esser wees de NCSV uit-

drukkelijk af, omdat ze tot samenwerking noopte met hen die de ethische schriftbe-

schouwing huldigden.^39

Dit gebrek aan aanmoediging leek eerst de interesse te smoren, maar in 1901 werd de

afdeling aan de Vrije Universiteit opnieuw opgericht, met J.G. Geelkerken als praeses,

H.C. Rutgers als ab-actis en J.F. van Beeck Calkoen als fiscus. H.C. Rutgers zou in de

landelijke organisatie een centrale figuur worden. Onder de gewone leden treffen we

dragers van bekende namen aan: de latere hoogleraar A.A. van Schelven, de toekomsti-

ge eredoctor A.A.L. Rutgers, alsook P. Hovy en J.B. Netelenbos.^*" De voornaamste

activiteit van de nieuwe afdeling bestond in het organiseren van bijbelkringen in kleine

groepjes van vier tot zes personen.^"*' Kennelijk werd de NCSV nu met iets meer welwil-

lendheid beoordeeld. De rector corporis J. A. de Wilde, toekomstig minister in de kabi-

netten Colijn, noemde het in zijn jaarrede van 1904 een eer voor het studentencorps, dat

Geelkerken tot landelijk voorzitter van de NCSV was verkozen.^^^ Maar zoals we later zul-

len zien, was de positie van de NCSV toch niet onomstreden.

DE VEREENIGING EN HAAR LEDEN

Het onmogelijke kon waargemaakt worden. Dat was Kuypers boodschap aan het gere-

formeerde volk, en er ging een enorme bezieling van uit. De sociologie leert ons dat het

moreel en de prestaties van een groep stijgen als zij zich een weliswaar hoog einddoel

stelt, maar leeft in de zekerheid dat het ideaal bereikt kan worden.^''3 Kuyper heeft het la-

ten zien op elk gebied waar hij zich bewoog. Steeds leidde hij zijn volgelingen naar onge-

ALLEEN OP WEG 1880-1905 49

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen