Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 281

gen. In die ontwikkeling heeft Pharetra een initiërende rol gespeeld.

Pharetra is het bestaan begonnen als corpsorgaan. Het is dus van origine christelijk, en

nader bepaald: gereformeerd, zoals het corps dat was in 1945. Wie de oudste jaargangen

opslaat krijgt de indruk van een kritisch, modern gereformeerd blad. Dat is het een tijd-

lang gebleven. In de jaargang 1959 treffen we bijvoorbeeld een beschouwing aan over de

nieuwe psalmberijming. In december i960 omschrijft redacteur J. Sizoo het doel van de

Vrije Universiteit als 'onze gedachten zo zeer te vormen, dat men later in staat is op elk

wetenschappelijk terrein christen te kunnen blijven'.^'^ Het is vooral de oppositie te-

gen Bruins Slot, die aan Pharetra een eigen karakter geeft.^79 Toen Trouw nog vasthield

aan de oude antirevolutionaire Indonesische politiek, bepleitte Pharetra reeds de over-

dracht van Nieuw-Guinea. De jaargangen i960 en 1961 leggen er overvloedig getuigenis

van af

Pharetra had echter één zwak punt. Toen in 1948 de civitas academica tot stand

kwam, kreeg het een andere status. Het was nu niet meer een verenigingsorgaan, maar

het blad van de hele universitaire gemeenschap. Elke student was verplicht ter onder-

steuning van de algemene voorzieningen een jaarlijkse bijdrage te betalen, waarin het

abonnementsgeld voor Pharetra was inbegrepen. Dat is niet goed voor een kritisch blad.

Lezers willen zich in kritiek herkennen. Aanhoudende kritiek vanuit een ander uit-

gangspunt dan het eigene zal hen snel irriteren, en die irritatie wordt tot onverholen er-

gernis, als zij gedwongen worden zich op zo'n tijdschrift te abonneren. G.H. A. Groshei-

de deelde in zijn rectorale oratie van 1958 de eerste waarschuwing uit. Ouders moesten

hun kinderen met een gerust hart naar Amsterdam zien vertrekken. 'Dit stelt eisen aan

de uitingen en gedragingen van de studenten.' Eén al te kritisch artikel in Pharetra kon

dan al veel bederven.^^

Grosheides vermaan kon men nog beschouwen als een algemene uiting van onbeha-

gen over het gedrag en geschrijf van jongeren die weinig waardering toonden voor het

gereformeerde erfgoed. Maar in 1959 deed zich een zeer concreet en zeer ernstig inci-

dent voor. Een artikel over de directeur van het vu-ziekenhuis was zo persoonlijk en zo

scherp van toon, dat er regelrecht sprake was van de aantasting van zijn eer en goede

naam. Voor directeuren was dat reden de status van Pharetra te wijzigen. De verplichte

studentenbijdrage moest verminderd worden met het abonnementsgeld. Pharetra zou

dan zelf op zoek moeten gaan naar abonnees. Alvorens definitief uitspraak te doen, wil-

den directeuren echter nog wel de opinie van de senaat vernemen.^**'

De hoogleraren bleken niet milder gestemd. Verdam had als rector de redactie ge-

sproken, die hem had verzekerd dat hier geen opzet in het spel was. Verdam achtte dat

beroep slechts aanvaardbaar 'bij lieden die een zodanig gemis aan inzicht in publiciteits-

verantwoordelijkheid tonen, dat het krenkende der onderhavige publicatie hun niet ter-

stond duidelijk was'. Hij achtte enig medelijden op zijn plaats 'met een redactie, die de

zedelijke moed mist ronduit en persoonlijk de betrokkene verontschuldiging aan te bie-

den'.^^^ De Gaay Fortman was de enige die de redactie een halve stap tegemoetkwam.

DIENENDE WETENSCHAP 1955-1968 277

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen