Een handvol filosofen - pagina 438

434 ^ï ^ Vakfilosofische richtingen

werking en was hij voorzitter van de Sectie Sociale Vragen van de Nederlandse Raad

van Kerken. Hij zou zich ontwikkelen tot een van de meest spraakmakende critici

van het wijdverbreide geloof in economische groei en het daarop gebaseerde vooruit­

gangsgeloof in de westerse cultuur.'^

Goudzwaard voelde zich verwant met verscheidene tradities die in bepaalde op­

zichten tegengestelUngen met zich mee kunnen brengen, maar die hij voor zichzelf

op een verrijkende manier wist te combineren. Afkomstig uit een vrijgemaakt gere­

formeerd milieu werd hij later lid van de Protestantse Kerk in Nederland, maar hij

bleef over zijn vrijgemaakt gereformeerd verleden spreken als een in veel opzichten

'rijke traditie binnen mijn leven', al voegde hij er meteen aan toe: 'maar de diepte is er

in gekomen door de oecumene'.'• Ook stond hij in de traditie van Dooyeweerds re­

formatorische filosofie. Als hij zich een aanhanger van deze filosofie noemde, dan al­

leen voor zover deze filosofie zijn denken kon inspireren en vernieuwen. Dit proces

van inspiratie en vernieuwing werd mede bevorderd door de oecumene en zijn vele

internationale wetenschappelijke relaties. In zijn persoon werden muren tussen ver­

schillende religieuze tradities geslecht en kwam een ontmoeting tussen deze tradities

tot stand. Bovendien was deze ontmoeting voor hemzelf een vreugdevolle ervaring

'vooral van het met studenten doorvragen op wat je in de moderne samenleving en

cultuur aan wonderlijke verschijnselen, problemen en paradoxen tegenkomt. Door­

vragen totdat je op de diepste laag stuit, die van de zin van het leven en samenleven

zelf, waar je er over en weer eenvoudig niet aan ontkomt kleur te bekennen. (...)

Want de diepste waarden, de echte normen verzin je natuurlijk niet zelf. ... Ze doen

zich gelden of blijken er eenvoudig te zijn, onontwijkaar, herkenbaar en onopgeef­

baar, ook, en juist, wanneer je met je eigen studenten serieus en eerlijk wil doorvra­

gen tot op de grondslagen en de zin van je eigen vakgebied'.''

Doorvragen tot de grondslagen en de zin van de economie en, breder, van ons le­

ven en samenleven, was de strekking van zijn afscheidsrede in 1999, getiteld Tussen

de klip p en door. D e door hem gebruikte w o o r d e n van Bonhoeffer bij zijn afscheid

van het CDA, waren ook de openingszinnen van zijn afscheidsrede: ' D e laatste vraag

is niet, hoe verlaat ik als held het toneel, maar hoe zal de volgende generatie verder

leven. Alleen uit deze vraag, gesteld vanuit verantwoordelijkheid tegenover de ge­

schiedenis kunnen oplossingen ontstaan die vruchtbaar zijn, al zullen ze aanvan­

kelijk weinig stroken met ons eergevoel.'"^ Er zijn nog enkele situaties in G o u d ­

zwaards leven geweest ­ bijvoorbeeld in de tijd dat hij optrad als decaan van de

Subfaculteit der Sociaal­Culturele Wetenschappen ­ , waarin hij met een verwijzing

naar deze w o o r d e n van Bonhoeffer op een gewetensvolle wijze verantwoording

wilde afleggen van zijn standpuntbepaling. Z o o o k bij zijn afscheid als hoogleraar.

In zijn rede legde hij verantwoording af van zijn standpuntbepaling ten aanzien

13 Zijn belangrijkste boeken over het economisch voortuitgangsgeloof en cultuurkritiek: Kap italisme en voor­

uitgang. Een eigentijdse maatschap p ijkritiek (1976, ijSi""), Genoodzaakt goed te wezen. Christelijke hoof in een

bezeten wereld (1981) en (samen met dr. H.M. de Lange) Genoeg van te veel, genoeg van te weinig. Wissels om­

zetten in de economie (1986, 1995''). Na zijn emeritaat verscheen Wegen van hoop in tijden van crisis. Armoede,

milieubederf, onveiligheid, financiële malaise (2009), vertaling van Hop es in Troubled Time. A New Vision for

Confronting Global Crises (2007).

14 Aldus Goudzwaard in interview, in Bewogen realisme, p. 40.

15 Goudzwaard, in Bewogen realisme, p. 43.

16 Goudzwaard, 'Tussen de klippen door', in Goudzwaard, Bewogen realisme, p. 5. Zie Bonhoeffer, Verzet

en overgave, p. 13.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen