Een handvol filosofen - pagina 276

2/2 V C Filosofen van de historische vakken

Een van de problemen waarmee hij in verband met zijn transformationele filosofie

werd geconfronteerd was: hoe kan een christelijke filosofie inzichten van niet-chris-

telijke auteurs op zodanige manier herformuleren, dat een transformatie in christe-

lijke geest gestalte krijgt? Anders gezegd, welke transformationele kwaliteit zou een

bepaalde christelijke filosofie moeten bezitten? Deze vraag kon volgens hem slechts

worden beantwoord via een diepgaand hermeneutisch onderzoek. Met dit herme-

neutisch onderzoek bedoelde hij niet een fusie (in de lijn van Gadamer) van 'hori-

zonten' (die van een auteur en een interpreet), maar een (her)interpretatie van con-

flicterende wereldbeschouwingen in een 'scheppings- en messiaans perspectief'. Dit

hermeneutisch onderzoek kon leiden tot een evaluatie van de argumenten omtrent

de mate waarin men bepaalde niet-christelijke inzichten en begrippen moest trans-

formeren.7^

Indien een diepgaand onderzoek naar de inhoud van filosofische inzichten en be-

grippen noodzakelijk was, ook van een christelijke filosofie, dan was volgens Klap-

wijk duidelijk dat een antithetische filosofische benadering niet vruchtbaar kon zijn.

Maar evenzeer onvruchtbaar vond hij de calvinistische kritiek op de zogeheten syn-

thesefilosofie - een filosofie die een veronderstelde tegenstelling van beginselen (bij-

voorbeeld tussen christelijke en niet-christelijke) trachtte te verzoenen. Er waren

veel filosofen die zo'n synthesefilosofie aanhingen, maar die zich niet herkenden in

de calvinistische kritiek op hun filosofie. Zij beschouwden deze kritiek zelfs als mis-

leidend, omdat zij geen onverenigbare beginselen met elkaar wilden verzoenen, maar

- integendeel - niet-christelijke ideeën wilden transformeren in een christelijke le-

vensvisie."

Met zijn kritiek op de antithese en synthese in de filosofie raakte Klapwijk twee

onderwerpen die destijds onder calvinistische filosofen aan de Centrale Interfaculteit

nauwelijks discutabel waren, waardoor een - straks te bespreken - isolement van de

faculteit in de universiteit en daarbuiten werd bevorderd. Maar Klapwijk had nog

een andere kritiek op de typering synthesefilosofie als een statische term die geen

verwijzingen zou bevatten naar de wereld waarin christendenkers leefden en de vele

vragen waarmee zij werden geconfronteerd. Volgens hem was het werk van christen-

filosofen ingebed in de context van de cultuur waarin zij leefden en van de filosofi-

sche problemen die er deel van uitmaakten. Zo was de interne dynamiek van een

christelijke filosofie verbonden met de dynamiek van de haar omringende wereld.

Deze verbondenheid van haar interne en externe dynamiek maakte deel uit van het

transformationele karakter van een christelijke filosofie, omdat deze filosofie gerela-

teerd was aan en toegang gaf tot filosofische problemen die ook in de filosofie in het

algemeen aan de orde waren - problemen die zowel christenen als niet-christenen

noodzaakten om erover na te denken.

Zo bestond er niet alleen invloed van antiek- en modern-filosofische thema's op

het christelijk denken, maar ook invloed van christelijk denken op het westerse den-

ken in het algemeen. Vandaar dat Klapwijk sprak over een 'reciprociteit van de trans-

formatie', die hij in twee stellingen samenvatte: a) krachtens het religieus beginsel van

het christelijk geloof was het mogelijk christelijk-filosofische perspectieven en in-

zichten te ontwikkelen, waarin inzichten van andere filosofische theorieën konden

worden geherinterpreteerd en geïntegreerd; b) daarentegen werkte men in de filoso-

fische traditie met begrippen die een christelijk-filosofische oorsprong hadden en die

72 Klapwijk, 'Epilogue', pp. 248-249. O o k Klapwijk, 'Reformational Philosophy on the Boundary Between

the Past and the Future', pp. 117-118.

73 Klapwijk, 'Epilogue', pp. 253-255.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen