Een handvol filosofen - pagina 396

392 VI C Filosofen van de systematische vakken

lenen dan wel verkrijgen van een patent (een uitsluitend recht) geeft aan onderzoekers

of instituten wettelijke bescherming voor een bepaald soort intellectueel eigendom,

namelijk technische uitvindingen. Het gaat vaak om productpatenten of rechten die

gelden voor het product als zodanig. Dat wil zeggen dat het patent ook geldt indien

het product wordt gemaakt via een proces dat geheel of gedeeltelijk verschilt van het

proces dat de uitvinder van het product heeft gebruikt. Er bestaat dus een cruciaal on-

derscheid tussen de gespecificeerde beschrijving van het uitgevonden product en de

verdergaande claims van het productpatent. De uitvinder hoeft slechts één proces te

specificeren dat tot het product leidt, desondanks geldt het productpatent ook voor

alle mogelijke, bekende èn onbekende, processen die dat product kunnen voortbren-

gen. Op deze manier zijn brede tot zeer brede patenten ontstaan, die een veel verder-

gaande wettelijke bescherming bieden dan een gespecificeerd beschreven product."

Het kan nauwelijks verwondering wekken dat deze brede patenten tot kritische

discussies hebben geleid, zowel van wetenschappelijk-technologische als van juri-

disch-morele aard. Gezien deze discussies kwam Radder tot 'een expliciet normatie-

ve claim: productpatenten zijn niet legitiem en behoren derhalve niet verleend te

worden. Dit betekent dat wetenschappelijke onderzoekers, aan de universiteit of el-

ders, zich niet met deze praktijken behoren in te laten'.'* Om deze stellingen verder

te onderbouwen, bracht hij aan het eind van zijn rede een aantal aspecten van norma-

tieve claims ter sprake. Hij toonde zich bescheiden in zijn normatieve filosofische

kritiek. Wars van elke moralistische veroordeling van productpatenten, pleitte hij

voor een adequate kennis van zaken over dit onderwerp en een beargumenteerde kri-

tiek op basis van gedetailleerde theoretische analyse van alle aspecten van het ver-

schijnsel, teneinde te komen tot een kritiek op structurele aspecten ervan. Met zijn

filosofische kritiek wilde hij een bijdrage leveren aan een publiek debat en een demo-

cratische besluitvorming over deze kwestie van algemeen belang." In de jaren na zijn

oratie maakte Radder in gesprekken met collega's geen geheim van zijn teleurstelling

dat zijn filosofische kritiek - als een bijdrage aan een publiek debat - binnen de Vrije

Universiteit nauwelijks weerklank had gevonden. En juist aan deze universiteit zou

een expliciete reflectie op de door hem gesignaleerd spanning tussen theorie en prak-

tijk op haar plaats zijn.'*

In zijn rede gaf Radder te kennen wat hij onder professionele filosofie verstond en

dat deze filosofie nuttig is - zoals hij elders zei - 'wanneer zij een waardevolle bij-

drage levert aan maatschappelijke, wetenschappelijke en persoonlijke reflectie'.

W a n t professionele filosofie karakteriseerde hij als theoretisch, normatief en re-

flexief. Deze karakterisering - uitgebreid omschreven in zijn reeds genoemde In

and About the World - loonde volgens hem aan dat 'filosoferen een specifieke bena-

dering met zich meebrengt; het gaat primair om een theoretische en evaluatieve ver-

heldering van "kwesties", die o o k reflexief gerelateerd w o r d e n aan de situatie van de

filosoof of filosofen z e l f . "

55 Zie Radder, Wetenschap ah koopwaar?, pp. 14-20.

56 Radder, Wetenschap als koopwaar?, p. 21.

57 Radder, Wetenschap als koopwaar?, p 24.

58 De strekking van Radders rede is terug te vinden in het eerste hoofdstuk van de door hem geredigeerde

bundel The Commodification of Academie Research m the Modem University (2010), waarbij moet worden

opgemerkt dat het woord 'commodificering' breder en meer adequaat is dan commercialisering.

59 Radder, 'Alles van waarde is nuttig. Over filosofie, praktijk en nut', in Van Woudenberg, Het nut van filosofie,

pp. 44-45.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen