Een handvol filosofen - pagina 393

8 J.A. Radder: filosoof van wetenschap en technologie 389

over bijvoorbeeld de veiligheid van een lierncentraie (Tsjernobyl!). Mensen willen

veiligheid. Veiligheid is echter geen natuurwetenschappelijk begrip, geen feitelijk be-

grip, maar een evaluatief en normatief begrip. Vandaar dat de vraag naar een gewens-

te richting van de risicomaatschappij in de toekomst ethische vragen oproept.

Kirschenmann besprak vervolgens twee normatieve noties: duurzaamheid en ver-

antwoordelijkheid. De notie van duurzaamheid, en de daarmee vaak in verband ge-

brachte noties van duurzame ontwikkeling en het voorzorgbeginsel, vond hij voor ve-

lerlei uitleg vatbaar, omdat het morele gehalte ervan niet voldoende duidelijk is. Deze

noties kunnen, indien passend uitgelegd, in concrete gevallen (in bepaalde landen en

in samenwerking tussen landen) hun waarde bewijzen. Sterker vond hij het appèl op

verantwoordelijkheid en noemde het boek van H. Jonas, Das Prinzip Verantwortung,

een mijlpaal in de ontwikkeling van dit begrip. Verantwoordelijkheid was volgens

hem echter een formeel begrip en geen normatief beginsel, tenzij de aard en inhoud er-

van worden aangegeven en uitgewerkt. Verantwoordelijkheid was volgens Kirschen-

mann dan ook geen alternatief voor andere principes (bijvoorbeeld duurzaamheid en

rechtvaardigheid), maar kon er wel mee worden verbonden. In dit verband sprak hij

over prospectieve verantwoordelijkheid die met name van belang is bij taken en be-

slissingen (van individuen en instituties) die gaan over grote risico's. Omdat het nor-

matief gehalte van verantwoordelijkheid nog nader moet worden uitgewerkt, blijft de

verantwoordelijkbeid bestaan voor deze verantwoordelijkheid - een 'metaverant-

woordelijkheid' die mede een 'verantwoordelijkheid van filosofen' is."*'

Aan het eind van zijn rede zei Kirschenmann niet iedereen te k u n n e n bedanken die

hij dank verschuldigd was. Hij maakte echter een uitzonderling voor één persoon

met wie hij vele jaren 'het meest en het nauwst [had] mogen samenwerken. D a t is

fians Radder, die met zijn initiatieven en zijn organisatietalent bepaalde flegmatie-

ke en afwachtende trekjes in mijn karakter (...) meer dan compenseerde'."*' H e t was

dan o o k Radder die met enkele collega's een jubileumbundel samenstelde ter gele-

genheid van Kirschenmanns afscheid. Dit boek, getiteld Science, Nature and Ethics.

Critical Philosophical Studies, bevat een interview met Kirschenmann d o o r zijn col-

lega prof.dr. E.J. Tuininga. Verder was het een bundeling van dertien d o o r hemzelf

geschreven artikelen die sinds de jaren zeventig in diverse internationale media wa-

ren gepubliceerd.

8 J.A. Radder: filosoof van wetenschap en technologie

Dat Radder in 1996 werd benoemd tot universitair hoofddocent op persoonlijke

titel, wekte in de faculteit bij niemand verbazing en dat hij professorabel was zou

niemand ontkennen. Velen beschouwden hem als de gedoodverfde opvolger van

Kirschenmann. H e t faculteitsbestuur zette in 1999 in de nota 'Wijsbegeerte aan de

vu in de k o m e n d e jaren' echter een ander beleid uit.> D e leerstoel van Kirschen-

mann voor filosofie van de exacte natuurwetenschappen werd na zijn emeritiaat in

2001 opgeheven, o m d a t te weinig s t u d e n t e n belangstelling t o o n d e n v o o r dit vak

48 Kirschenmann, Onzekerheid en risico, p. 20.

49 Kirschenmann, Onzekerheid en risico, p. 21.

50 Nota 'Wijsbegeerte aan de vu in de liomende jaren', in archief FdW, doos 102.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen