Een handvol filosofen - pagina 169

8 M.C. Smit: filosoof in de ban van het mysterie 165

tuur die de vereniging kenmerkte. Bovendien stond hij kritisch tegenover de Gere-

formeerde Kerken vanwege h u n aanvankelijke afwijzing van en later trage deelname

aan nationale en internationale oecumenische bewegingen. Blauw ontwikkelde zich

tot een breed-oecumenisch georiënteerd theoloog.

Smit bleef conform zijn ouderlijk milieu orthodox gereformeerd. In gesprekken

met collega's gaf hij soms blijk van zijn kritiek op de Gereformeerde Kerken, mede

vanwege de toenemende oecumenische oriëntatie. Hij zat ingebakken in de gerefor-

meerde cultuur, kon daar niet bovenuit groeien, laat staan los van k o m e n - en dat

wilde hij o o k niet. In de jaren vijftig waren de wegen van Smit en Blauw dermate ver

uiteengelopen, dat zij elkaar nog maar zelden spraken. H u n religieuze oriëntaties di-

vergeerden en h u n interesses hadden weinig gemeenschappelijks meer.

K o r t na de tweede wereldoorlog en nog voor zijn doctoraalexamen geschiedenis

had Smit zich al georiënteerd op de arbeidsmarkt. In oktober 1945 had hij een open

sollicitatie gericht aan de D r . A b r a h a m Kuyperstichting in D e n Haag, het weten-

schappelijk bureau van de Antirevolutionaire Partij. Hij zocht een werkkring die

de mogelijkheid bood om studie te maken van de 'Calvinistische beginselen'.'^ O p

korte termijn had zijn brief niet tot resultaat geleid, maar in februari 1947 kreeg hij

van de Kuyperstichting bericht dat hij was benoemd tot bibliothecaris voor 'halve

weken'.'* In 1949, een jaar voor zijn promotie, kreeg hij een voltijdse aanstelling. In

deze functie schreef hij verscheidene boekbesprekingen in Antirevolutionaire Staat-

kunde, die opvielen vanwege de preciese formuleringen, scherpe analyses en bear-

gumenteerde conclusies.

D e hoogleraren van de Vrije Universiteit hadden Smits publicaties gevolgd, maar

zij herinnerden zich vooral zijn proefschrift. Met dat boek had hij de reputatie ver-

worven van een scherp- en diepzinnig christenhistoricus en -filosoof, die de ont-

wikkelingen in het katholieke denken met openheid had beschreven, zijn kritiek

niet op een traditioneel-protestantse manier had geformuleerd en toch als een au-

thentiek-protestants denker herkenbaar was. In 1955 volgde zijn benoeming tot

hoogleraar aan de Vrije Universiteit.

Kort na zijn benoeming was de vrijgezel Smit op kamers gaan w o n e n aan de T e -

ding van Berkhoutlaan 19 in Aerdenhout. N a een halfjaar stierf de bejaarde eigena-

res en het huis werd te k o o p aangeboden. Smit ging naar de huishoudster, m e v r o u w

Christina G. Sprey-Heeren, die de oude eigenares lang had verpleegd en zei: 'Als u

blijft, k o o p ik het huis en k u n n e n we beiden hier blijven'. M e v r o u w Sprey stemde

met het voorstel in en zou vijfentwintig jaar Smits huishouden verzorgen en zijn

gasten ontvangen."

Tijdens zijn rechtenstudie was Smit gefascineerd geraakt door de colleges van

Dooyeweerd. Zijn calvinistische wijsbegeerte had hij niet alleen grondig bestudeerd,

maar in latere jaren ook doordacht in verband met centrale geschiedfilosofische pro-

blemen. Onder invloed van Dooyeweerd keerde hij zich aanvankelijk tegen het his-

torisme, dat kennen en denken, staat en recht, moraal en godsdienst, ja de hele wer-

kelijkheid opgenomen zag in de stroom van een historisch wordingsproces. Om het

97 Brief van Smit (lé oktober 1945) aan de Kuyperstichting, in ics-archief Smit, doos 'Correspondence'.

98 Brief van mr. K. Groen van de Kuyperstichting (é februari 1947), in ics-archief Smit, doos 'Correspon-

dence'.

99 Zie Van Dijk, 'Professor M.C. Smit', p. 25.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen