Een handvol filosofen - pagina 385

4 J.S. Reinders: naar een ethiek van zorgverlening 381

er zou een ethicus w o r d e n benoemd die voor beide faculteiten aanvaardbaar was.

In 1994 werd dr. Reinders tot hoogleraar benoemd voor wijsgerige ethiek in de Fa-

culteit der Wijsbegeerte (0,3 fte) en theologische ethiek in de Faculteit der G o d g e -

leerdheid (0,7 fte).

Hans Reinders was in 1988 cum laude bij prof.dr. H . M . Kuitert gepromoveerd in

de Faculteit der Godgeleerdheid op het proefschrift, getiteld Violence, Victims and

Rights.^ In 1993 trok hij de aandacht met zijn boek De bescherming van het onge-

boren leven. Morele en godsdienstige overwegingen bij experimenten met menselij-

ke embryo's.

In het jaar van zijn benoeming in de faculteiten Wijsbegeerte en Godgeleerdheid

viel ook zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar op de bijzondere Willem van den

Berghleerstoel, die was ingesteld d o o r de vereniging "s H e e r e n L o o ' en gevestigd bij

Godgeleerdheid. In zijn inaugurele rede, die hij 1996 hield, besteedde hij met name

aandacht aan de leeropdracht die aan deze bijzondere leerstoel was verbonden. Hij

sprak onder de titel 'Wat niets kan worden, stelt niets voor'. Mensen met een ernstige

verstandelijke handicap in het licht van de hedendaagse gezondheidsethiek.

In het begin van zijn betoog maakte hij duidelijk dat het in de ethiek gaat om een sys-

tematische bezinning op verantwoord handelen en dat in de gezondheidsethiek het-

zelfde geldt, maar dan beperkt tot gezondheid en gezondheidszorg. Vervolgens stel-

de hij dat in de hedendaagse gezondheidsethiek het beeld dominant is van de mens

die als individu zelfstandig bestaat en zelf oordeelt over de wenselijkheid of onwen-

selijkheid van medische behandelingen. Omdat mensen met een verstandelijke han-

dicap de vermogens tot een zelfstandig bestaan grotendeels moeten missen, past de

overgrote meerderheid van hen niet in dat dominante mensbeeld. Zij hebben voort-

durend zorg en aandacht van anderen nodig, waardoor dat dominante mensbeeld in

de hedendaagse gezondheidsethiek voor hen tekortschiet of, beter gezegd, onbruik-

baar is. Vandaar Reinders' stelling dat een ethiek die de zorgpraktijk op zijn norma-

tieve aspecten wil doordenken, het specifieke karakter van de zorgpraktijk tot uit-

gangspunt van haar reflectie moet nemen."

Uitgaande van de zorgpraktijk kan men zich afvragen waaraan de zorg voor ge-

handicapten haar zin ontleent. Reinders stelde dan ook de vraag: '[W]at maakt

ethisch gezien de zorg voor mensen die van zichzelf nauwelijks weet hebben tot een

in moreel opzicht zinvolle praktijk?'" Bij de beantwoording van deze vraag merkte

hij onder meer op dat in de zorgrelatie gehandicapten in meerdere of mindere mate

blijvend afhankelijk zijn van de zorgverlener, en dat in de ethiek van de zorg moet

worden erkend dat in het anders-zijn van een gehandicapt mens zijn mens-zijn niet

verloren mag gaan. In het erkennen van de identiteit van de mens met een verstande-

lijke handicap als een mens die niet alleen maar beperkingen maar ook mogelijkhe-

den heeft, kan de zin van zijn bestaan worden ontdekt en beleefd. Derhalve staat of

valt een goede zorgverlening met de kwaliteiten van de mensen die zorg verlenen.

Wat deze kwaliteiten betreft gaat het niet slechts om de functies van ó.e professionals

noch om de mens achter At professional, maar om As professional als mens - een mens

die aan zijn gehandicapte medemens geeft waarin hijzelf niet kan voorzien: toewij-

20 De ondertitel van Reinders proefschrift luidde: A Reappraisal of the Argument from Institutionalized Vio-

lence with Special Reference to Latin American Liberation Theology (Amsterdam, 1988).

21 Reinders, Wat mets kan worden, pp. 2-3.

22 Reinders, Wat niets kan worden, p. 9.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen