Een handvol filosofen - pagina 392

388 VI C Filos ofen van de s ys tematis che vakken

de psychologie, tot waarnemend directeur. Binnen de universiteit k o n men geen ge­

schikte opvolger voor Reinders vinden, mede vanwege verschillen van mening over

het profiel van het instituut. Pogingen om een nieuwe directeur van buiten aan te

trekken, liepen op niets uit.

H e t aanvankelijk breed opgezette interfacultaire instituut begon te desintegreren.

Reinders concentreerde zich op zijn onderzoek in de Faculteit der Godgeleerdheid,

Van Leeuwen zocht voor zijn onderzoek aansluiting bij de vakgroep M etamedica in

de Faculteit der Geneeskunde, en Van der Steen (hoogleraar wijsbegeerte van de bi­

ologie) zou spoedig met emeritaat gaan. In de praktijk functioneerde het IEVU nog

slechts als een interfacultaire onderzoeksgroep van de faculteiten Wijsbegeerte en

Rechtsgeleerdheid. D e activiteiten beperkten zich tot maandelijkse bijeenkomsten

waarin interne onderzoeksresultaten werden besproken.'*'' In 2001 besloot het colle­

ge van bestuur in overleg met het bestuur van de Faculteit der Wijsbegeerte het IEVU

op te heffen en het resterende onderzoek van het lEVU­onderzoeksprogramma onder

te brengen in een interfacultaire werkgroep die werd gestationeerd bij Wijsbegeerte.

7 Afscheid v a n K i r s c h e n m a n n

N a een hoogleraarschap van vijfentwintig jaar ging Kirschenmann in 2001 met eme­

ritaat. In zijn afscheidsrede, getiteld Onzekerheid en ris ico in wetens chap, maat­

schappij en ethiek, sprak hij over wetenschapsfilosofische en ethische problemen

van de risicomaatschappij. Hij sloot aan bij en leverde commentaar op de denkbeel­

den van de Duitse socioloog Ulrich Beek in zijn 1986 verschenen boek Ri s ell­

s ikoge

schaft. Aufdem Weg in eine andere Moderne.

Bij onzekerheden, zo betoogde Kirschenmann, gaat het meestal om 'een min of meer

bewuste toestand waarin mensen ­ eventueel ook dieren ­ verkeren. Deze toestand

veronderstelt een context van belangen. (...) Risico's spelen (meer specifiek) in een

context van beslissingen, gegeven bepaalde doelstellingen en belangen; en risico's

zijn als "kans en op iets negatiefs" (...) met onzekerheden behept.'•' Hoewel onze­

kerheid verschillende oorzaken of bronnen kan hebben, noemde hij als de belang­

rijkste: ontische en epistemische onzekerheid. Dat wil zeggen dat onzekerheid kan

liggen in de variabiliteit, complexiteit en toevalligheid van de dingen zelf, dan wel in

een gebrek aan kennis of tekortkomingen in de kennisverwerving. Natuurlijk erken­

de hij dat binnen de ontische en epistemische onzekerheid allerlei variaties bestaan en

dat tussen deze twee typen van onzekerheid zich diverse mengvormen voordoen.

In de door Beek beschreven risicomaatschappij gaat het vooral om risico's die niet

van buitenaf komen (zoals natuurrampen), maar om risico's die het gevolg zijn van

onze manier van leven en van sociale, economische en politieke instituties. En dan

gaat het om megarisico's zoals de chemische bedreiging van natuur, milieu en volks­

gezondheid, uitsterven van dier­ en plantensoorten, nucleaire en radioactieve geva­

ren, en dreigende ineenstorting van financiële markten. Deze risico's geven mensen

een gevoel van onveiligheid, ondanks officiële verklaringen van overheidsinstanties

46 Zie notities 'Toekomst IEVU' van M usschenga (18 september 2000) en 'Herpositionering IEVU' van decaan

De Jong (17 oktober 2000), in archief FdW, doos 121.

47 Kirschenmann, Onzekerheid en risico's, p. 3.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen