Een handvol filosofen - pagina 213

1 H. van Riessen: een geharnast filosoof 209

was in overleg met Van Riessen tot stand gekomen. Hij wilde met 'brede systema-

tische filosofie' aangeven dat hij geen willekeurige systematisch-filosofische onder-

scheidingen hanteerde, maar een filosofie beoefende die zich in haar systematiek

oriënteerde op de wetskringen en andere basisonderscheidingen van de calvinisti-

sche wijsbegeerte.

Zijn doctoraalcolleges systematische filosofie hadden een fundamenteel karakter.

Hij behandelde de calvinistische filosofie aan de hand van thema's als wetenschap

en het universele, structuur en wet, zin en wet, duurzaamheid en verscheidenheid,

en wetenschap en taal. Met name voor het laatstgenoemde thema groeide in de loop

van de jaren zeventig zijn belangstelling, zoals ook bleek in zijn afscheidsrede in

1981.'^ In zijn behandeling van deze thema's betrok hij inzichten van grote filoso-

fen, maar was hij vooral herkenbaar als een kritische leerling van Vollenhoven en

Dooyeweerd.5*

O n d e r studenten van andere faculteiten bestond wel enige belangstelling voor

Van Riessens colleges cultuurfilosofie en systematische filosofie, maar h u n aantal

was per jaar op de vingers van een hand te tellen. D e eerstejaars wiskunde, natuur-

wetenschappen en geneeskunde hadden Van Riessen leren kennen als docent voor

de colleges wijsgerige vorming op maandagochtend. Als zij bij deze colleges aanwe-

zig waren geweest en zich niet met schaken of krantlezen hadden beziggehouden,

hadden zij dictaten gemaakt die vervolgens ijverig werden gekopieerd. O n d a n k s de

weinigen die wel in de gedoceerde stof geïnteresseerd waren, k o n d e n zijn colleges

wijsgerige vorming de meeste studenten niet boeien.

In de vroege z o m e r van 1968 had Van Riessen als gastdocent colleges gegeven aan

verscheidene Zuid-Afrikaanse universiteiten en o o k familieleden bezocht die daar

w o o n d e n . Hij had de geschiedenis van dat land bestudeerd en in juli 1968 vier ar-

tikelen in De Rotterdammer gepubliceerd, waarin hij de apartheidspolitiek verde-

digde. H o e w e l hij reserves had ten aanzien van de 'kleine apartheid', haalde hij zich

met zijn verdediging de kritiek van velen op de hals, o o k van eerstejaars die zijn

colleges wijsgerige vorming volgden en die zich lieten inspireren door de neomar-

xistisch georiënteerde fractie van de Studenten V a k b o n d in de Studentenraad Vrije

Universiteit.

Deze revolutionaire studenten beraamden een plan om Van Riessen tijdens een colle-

ge kritische vragen te stellen over Zuid-Afrika, en zij hadden hun actie goed voorbe-

reid. Tijdens een college zouden zij zich verspreid in de zaal opstellen en vanuit die

posities met de docent in discussie gaan. Op deze manier wilden zij hem de indruk ge-

ven dat vrijwel de hele zaal tegen hem in opstand kwam, als hij niet tot een discussie

bereid was. Op een maandagochtend medio oktober 1968 gingen de aanvoerders van

de studenten tijdens Van Riessens college volgens hun strategie te werk. Met succes

werd de orde van het college verstoord en een discussie met hem over de apartheids-

politiek afgedwongen. De situatie in de collegezaal had voor hem dermate bedreigend

geleken, dat de politie was gealarmeerd om hem bij het verlaten van het gebouw (De

Lairessestraat 174) eventueel te beschermen. Dit was niet nodig geweest, maar de ge-

beurtenissen hadden Van Riessen zo aangegrepen dat hij daarna 'met onrust, onzeker-

37 Van Riessen, Hoe is wetenschap mogelijkf

38 Schetsen van veel colleges van Van Riessen zijn bewaard gebleven, in archief Van Riessen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen