Een handvol filosofen - pagina 388

384 VI C Filosofen van de systematische vakken

In de periode van zijn bijzonder hoogle-

raarschap, van 1988 tot 2004, hield Mus-

schenga zich aanvankelijk vooral bezig

met de zogeheten liberale moraal, waar-

mee hij aansloot bij zijn dissertatie over

de sociale moraal. Evenals de sociale mo-

raal is ook de liberale moraal een smal

begrip van moraal, dat verwijst naar de

condities waaronder mensen die primair

op hun eigenbelang gericht zijn met el-

kaar kunnen samenleven. De vraag wat

goed en waardevol leven is, heeft ech-

ter een meer omvattende strekking en

is van levensbeschouwelijke aard. De li-

berale moraal is de smalle moraal van de

moderne, democratische samenlevingen.

Zij vormt de morele basis voor het sa-

menleven van mensen (en groepen) met

verschillende opvattingen over wat zij

A. W/. Musschenga beschouwen als een goed en waardevol

leven.' Musschenga werkte de liberale

moraal op twee terreinen verder uit: de verhouding tussen godsdienst en moraal, en de

morele basis van een multiculturele samenleving.^'

Ook hield hij zich in die tijd bezig met de 'intrinsieke waarde van de natuur'. Van-

af de jaren zeventig van de vorige eeuw begonnen natuurbeschermers zich te beroe-

pen op de intrinsieke waarde van de natuur. De natuur diende omwille van zichzelf

te worden beschermd, en niet omdat zij nuttig is voor de mens of door mensen an-

derszins wordt gewaardeerd. Volgens deze natuurbeschermers was de intrinsieke

waarde van de natuur objectief en onafhankelijk van menselijke waarderingen. Mus-

schenga toonde aan dat een beroep op intrinsieke waarde pas inhoud en argumenta-

tieve kracht krijgt als het wordt ingekaderd in een ethische theorie.'^

Nadat Reinders zich in 2001 had teruggetrokken uit de faculteit, volgde een jaar

later de benoeming van Musschenga tot gewoon hoogleraar wijsgerige ethiek, zij

het in deeltijd. In 2004 hield hij opnieuw een inaugurele rede, getiteld Empirisch

geïnformeerde ethiek. In deze rede stond de vraag centraal: waarom zou de theo-

retische ethiek, die zich bezighoudt met definities van goed en juist handelen en met

30 Zie zijn bijdragen in A.W. Musschenga en F.C.L.M. Jacobs (red.). De liberale moraal en haar grenzen.

Recht, ethiek en politiek in een democratische samenleving (Kampen, 1992).

31 Over het eerste onderwerp handelt zijn artikel 'Protestantse traditie en medische ethiek', in R.W. Munk

(red.), Laten we een mens maken. Religieuze traditie en medische ethiek (Kampen, 1991), pp. 55-91. Voor het

tweede onderwerp: 'Punishment or Child Abuse? Moral Conflicts and Two Kinds of Incommensurability', in

A. van Harskamp (ed.), Conflicts m Social Science (London, 1996), pp. 100-123.

32 Zie Musschenga, 'Intrinsic Value and Intrinsic Valuing', in Marcel Dol cum suis (eds.), Recognizing the

Intrinsic Value of Animals. Beyond Animal Welfare (Assen, 1999), pp. 97-123. Een ander onderwerp dat destijds

zijn aandacht vroeg was 'integriteit'. Politici, bestuurders, ambtenaren en managers dienen integer te zijn. Maar

niet alleen zij, ook 'gewone' mensen raken bijzonder verontwaardigd als hun integriteit in twijfel wordt getrok-

ken. Van bijvoorbeeld een ambtenaar die we als integer beschouwen, weten we niet hoe hij in zijn als privé-leven

is. Iemand met wiens opvattingen we het niet eens zijn, kunnen we toch integer noemen. Zie Musschenga, Inte-

griteit Over eenheid en heelheid van de persoon (Utrecht, 2004).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen