Een handvol filosofen - pagina 93

4 Afscheid van Pos 89

Hoewel Buytendijk waardering had voor het filosofisch werk van Bavinck, vond

hij voor zijn natuurfilosofie kennelijk onvoldoende steun in Bavincks filosofi-

sche publicaties. Hij zou zelf in die leemte voorzien. In zijn colleges natuurfiloso-

fie, waarin experimenteel-fysiologisch onderzoek en filosofische bezinning hand in

hand gingen, maakte hij een begin met het ontwikkelen van zijn fenomonologisch-

filosofische inzichten. Interessante colleges, ook voor studenten van andere facultei-

ten. G.J. de Vries, een student van Pos, was onder de indruk van Buytendijks 'voor-

name levensstijl, volkomen anders dan die men destijds binnen de gereformeerde

wereld kende'.'"' De theologiestudent S.J. Popma, die hem niet gemakkelijk vond,

erkende: 'via Buytendijk ben ik in contact gekomen met Max Scheler. En met Berg-

son'.*^

Buytendijk kwam uit een hervormd milieu, maar hij had zich omstreeks 1919 aan-

gesloten bij de Gereformeerde Kerken. Omdat hij in Amsterdam-Zuid woonde, aan

de Koninginneweg 179, had hij enkele jaren later direct te maken gekregen met de

kwestie-Geelkerken. Zonder aarzeling had hij de kant van zijn wijkpredikant geko-

zen. De finale van de kerkstrijd zou hij in Amsterdam niet meer meemaken. In ja-

nuari 1925 verliet hij de Vrije Universiteit om in Groningen hoogleraar fysiologie

te worden. Van de gereformeerde wereld had hij genoeg gezien en keerde zich er-

van af. 'Juist de koelheid, het rationalisme van de calvinistische gemeenten heeft mij

van ze verwijderd'."^^ Na zijn overgang naar het katholicisme in 1937 zat de kwestie-

Geelkerken hem nog steeds hoog als 'een onverkwikkelijke ketterjacht'.^''

Bouman was na het vertrek van Buytendijk dermate somber gestemd over de toe-

komst van de medische faculteit, dat hij een benoeming in Utrecht aanvaardde, al

zou hij aan de Vrije Universiteit verbonden blijven als buitengewoon hoogleraar.

Met het vertrek van beide voltijdse hoogleraren, die een ruimer en beter werkkli-

maat ambieerden, werd de uitbouw van de medische faculteit in oprichting tot een

volwaardige faculteit opgeschort. Het zou tot 1950 duren voordat de Faculteit der

Geneeskunde aan de Vrije Universiteit werd ingesteld.*'

4 Afscheid van Pos

Ondanks alle moeilijkheden die zich hadden voorgedaan tussen Pos en de bestuur-

ders van de Vrije Universiteit, werd hij op voorstel van de senaat benoemd tot rec-

tor magnificus voor het academisch jaar 1929-1930. Volgens vast gebruik opende

hij de vergaderingen van de senaat met het lezen van een Bijbelgedeelte en gebed, en

van het achterwege blijven van het verduidelijken van de relatie van de gereformeerde beginselen en het onder-

zoeksgebied waar Buytendijk mee bezig was Men kan opmerken dat de hoogleraren de taak hadden om die

relatie te leggen Wat dat betreft kunnen we zeggen dat Buytendijk wel met die relatie bezig was Hij ging in zijn

natuurfilosofische reflectie op de resultaten van fysiologisch onderzoek expliciet uit van het christelijk geloof.

Zijn filosofische en levensbeschouwelijke reflecties werden aan de Vrije Universiteit echter met begrepen als

mogelijke bijdragen aan een gereformeerde wetenschapsbeoefening Het is te gemakkelijk om te concluderen

dat Buytendijk tekortschoot, zonder oog te hebben voor de restrictieve opvattingen en vooroordelen die aan de

Vrije Universiteit bestonden in verband met gereformeerde wetenschap

61 Interview van G J deVnes, mPuchin^er, Christen en secularisatie, p 58

62 Interview van S J Popma, in Puchmger, Christen en kunst, p. 14

63 Aldus Buytendijk in een brief van 23 april 1928 aan Wasmann Xie Buytendijk, Mier en slang, p jj.

64 Buytendijk, 'Het evolutievraagstuk' in De Tijd, 22 augustus 1938 (in archief Buytendijk)

65 XieVanhergen, Genezen m geloof, pp 243-333.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen