Een handvol filosofen - pagina 29

4 Ph.J. Hoedemaker: theoloog enfilosoofmet een afgebroken carrière 25

in Leiden. Ook maakte Kuyper onderscheid tussen een afgodsbeeld en een symbool.

Gaf een afgodsbeeld te kennen dat de tegenwoordigheid van een afgod 'bij en in dat

beeld is', een symbool duidde aan dat 'de voorgestelde er niet in of bij is'. Hij kwam

vervolgens in een gebeeldhouwde formulering tot de conclusie: 'En overmits het

God den Heere nu behaagd heeft, de wetenschap niet in Israël maar bij de Grieken

en later bij de Romeinen te doen ontkiemen, hebben onze Gereformeerden steeds,

en wij op hun voetspoor geoordeeld, dat we deze vrijmachtige schikking Gods had-

den te eeren, door als symbool der Wetenschap te nemen, wat er alle eeuwen door,

onder alle meetellende volken, voor gegolden heeft, t.w. de type van Minerva'.^*

Omdat Kuyper als eerste rector de openingsrede van de universiteit uitsprak,

wordt hij wel de stichter van de Vrije Universiteit genoemd. Die eer komt eerder

Hovy toe, maar Kuyper zou geen gelegenheid voorbij laten gaan om zich die eer te

laten welgevallen. Met zijn dominante optreden, indrukwekkende redevoeringen,

boeiende colleges, omvangrijke boeken en vele brochures zou hij een onuitwisbaar

stempel op de universiteit zetten. Hij zou niets nalaten om te voorkomen dat de

universiteit hem zou vergeten. Zo schonk hij de universiteit in 1913 een marmeren

borstbeeld van zichzelf en door hemzelf betaald.^' De universiteit heeft lange tijd

nagelaten om Hovy als een van haar belangrijkste stichters te eren. Pas in 2007 er-

kende de rector magnificus, prof.dr. L.M. Bouter, in zijn diesrede dat - vergeleken

met Kuyper - 'de bierbrouwer Willem Hovy wellicht betere papieren heeft om als

stichter te worden aangemerkt'.'" Met de onthulling van een bronzen borstbeeld van

Hovy naast de ingang van de aula, tijdens de diesviering in 2009, gaf de Vrije Uni-

versiteit blijk van haar erkentelijkheid jegens de man die de start van de universiteit

mogelijk had gemaakt."

4 Ph.J. Hoedemiaker: theoloog en filosoof met een afgebroken carrière

Hoedemaker, de eerste hoogleraar in de filosofische vakken, zou volgens besluit

van de senaat geen inaugurele rede houden.'^ In plaats daarvan hield hij op de avond

voorafgaande aan de opening van de Vrije Universiteit de genoemde Wijdingsrede.

Philippus Jacobus Hoedemaker, op 16 juli 1839 in Utrecht geboren, was de zoon

van een boekhandelaar die vooral godsdienstige boeken verkocht. Zijn vader, een

orthodox-gelovig man, was in 1834 meegegaan met de afscheiding van de hervormde

kerk. Zijn moeder was hem niet gevolgd, voelde zich met de hervormde kerk verbon-

den en was deze kerk trouw gebleven. Zij was er tegen geweest dat Philippus in de af-

gescheiden kerk werd gedoopt, maar zij had zich bij de wil van haar man neergelegd.

De spanningen tussen hervormden en afgescheidenen liepen in Utrecht hoog op.

28 De Heraut, 28 november 1880 Toen prof. F.W.J. Dilloo, hoogleraar in de faculteiten Letteren en Godge-

leerdheid, enkele maanden later in de senaatsvergadering het voorstel deed het Minervabeeldje van de pedelstaf te

verwijderen, werd dat door de andere hoogleraren unaniem verworpen; zie archief senaat, Norw/ew, 24 maart 1881.

29 Zie Stellingwerff, Kuyper en de Vrvje Universiteit, pp 301, 303. O o k De Bruijn, Abraham Kuyper, pp. 358-

359

30 hM.VioMta, Kennis als openbaar bezit,'p 21

31 Het programmaboekje van de dies natahs 2009, p 23, meldde: 'Professor Henk Woldring lanceerde het idee

van het borstbeeld, dat door de inspanningen van professor George Harinck en het Historisch Documentatie-

centrum voor het Nederlands Protestantisme werd geiealiseerd'.

32 Archief senaat. Notulen, 29 september 1880.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen