Studentenalmanak 1914 - pagina 142

132 FARRAGO

voor slechts één tiende procent in inspiratie en voor negen tiende

in transpiratie bestaat; zij het voorts ook toegegeven, dat het

niet in gansch speciale gaven gelegen is, maar in eene ongewone

sterking van gewone, bij alle menschen voorkomende gaven; des-

niettemin hebben wij daarin met eene oorspronkelijke kracht te

doen, die door geene natuurwet verklaard wordt, en op eene

goddelijke, scheppende Almacht terugwijst.

Eindelijk bereikt de empirische aesthefica haar doel ook

niet, als zij de kunstwerken in hun ontstaan, ontwikkeling, ge-

schiedenis bestudeert. Dat praehistorische, ethnologische, com-

paratieve, sociale, cultuurhistorische onderzoekingen hier goede

diensten kunnen bewijzen, behoeft geen betoog. Kunstwerken

vallen evenmin als de kunstenaars uit de lucht, maar staan in

nauw verband met de cultuur van volk en land en eeuw; ze

worden bepaald door het doel, waartoe ze dienen moeten, door

het materiaal, waaruit zij gevormd zijn, door het milieu, waarin

zij ontstaan zijn, door de hoogte der techniek, waarmede zij ver-

vaardigd zijn enz. Wie van dit alles niets weet, zal ook de kunst-

werken niet naar waarde beoordeelen, waardeeren en genieten

kunnen. Zelfs leert de geschiedenis, dat de kunstdrift in den

eersten tijd met allerlei practische, religieuze, sociale, politieke

belangen verbonden was, en eerst langzamerhand daarvan zich

losgemaakt en tot zelfstandigheid verheven heeft.

Maar al deze onderzoekingen hebben den sluier niet kunnen

oplichten, die over oorsprong en wezen der kunst en der kunsten

hangt. Dat blijkt niet slechts daaruit, dat daarover heden ten

dage nog evenveel uiteenloopende meeningen als vroeger

worden verkondigd: de een verklaart de kunst uit het spel, een

ander uit den gesiachtslust, een derde uit den rythmus, een vierde

uit gevoelens en handelingen, die ook bij de dieren voorkomen

enz. Maar meer en meer wint de overtuiging veld, dat wij bij de

kunst, evenals bij den godsdienst, een oorspronkelijken drift en

drang in den mensch moeten aannemen, en haar niet uit andere

neigingen of werkzaamheden verklaren kunnen; ja zelfs is de

gedachte uitgesproken, dat elke kunst een zelfstandigen oorsprong

heeft, en dat er één oervorm van kunst nimmer heeft bestaan.

En evenzoo blijft er, in weerwil van alle exacte studie, het grootst

mogelijke verschil over het wezen der kunst bestaan. De ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen