Studentenalmanak 1914 - pagina 136
126 FARRAGO
gegevens, de feiten en de verschijnselen op haar gebied, ver-
waarloozen. De wijsgeer mag zijn oogen niet sluiten voor de
w^erkelijkheid en de wereld niet construeeren uit zijn eigen brein;
en de aestheticus moet zijn smaak, zijn oordeel, zijne kennis
vormen en volmaken aan de werken van natuur en kunst. Even-
als in elke wetenschap, behooren ook in de leer van het schoone
waarneming en denken, inductieve en deductieve methode samen
te gaan. Trouwens, de groote wijsgeeren hebben beide steeds
verbonden, en het is hoogst eenzijdig, als men aan mannen als
PLATO in de oudheid, en SCHELLING en HEGEL in den nieuwen tijd
telkens weer ten laste legt, dat zij de empirie ten eenenmale
hebben verwaarloosd en er maar op los hebben geredeneerd;
hunne werken leggen van het tegendeel getuigenis af. Omgekeerd
verraden de voorstanders der empirische en experimenteele
methode ieder oogenblik, dat hunne waarneming door het denken
wordt vergezeld en geleid.
Zoodra de aesthetica echter den weg der empirie inslaat,
ziet zij onbegrensde velden van onderzoek voor zich uitgebreid,
want overal, waar zij het oog heenwendt, zijn menschen te vinden,
die iets schoons hebben genoten of iets schoons hebben tot stand
gebracht. Naar dat alles kan zij een onderzoek instellen. Zij kan
de experimenteele methode, welke het eerst door FECHNER werd
toegepast, trachten te verbeteren en uit te breiden, en bijv. te
weten zien te komen, welke lijnen, figuren, kleuren, gestalten,
klank- en toonwisselingen enz. aan eene zoo groot mogelijke
groep van menschen het meeste welgevallen schenken; en zij
kan subjectief bij diezelfde menschen trachten door te dringen
tot datgene, wat er in hen omgaat, als zij iets schoons aan-
schouwen en genieten, wat daarbij aan het object en wat aan
het subject moet worden toegeschreven, welke aesthetische en
niet-aesthetische factoren daarbij werkzaam zijn, hoe het genot
van het schoone op de uitdrukking van het gelaat, de houding
van het lichaam, de versnelling van den polsslag inwerkt enz.
Ieder gevoelt, dat de aesthetica, hierop ingaande, met allerlei
gecompliceerde processen te doen krijgt en wel een begin, maar
geen einde aan haar arbeid ziet. Bereken bijv. alleen maar eens
de verschillende omstandigheden en overwegingen, die iemand
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1914
Studentenalmanak | 236 Pagina's
![Studentenalmanak 1914 - pagina 136](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/studentenalmanak/studentenalmanak-1914/1914/01/01/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1914
Studentenalmanak | 236 Pagina's