Studentenalmanak 1926 - pagina 151
HET TRAGISCHE 139
baar, daar deze van de psychologische methode uitgaat.
Zoodra men uitgaat van „hohe positive Werte", onderstelt
men aprioristisoh een norm- en graadbepaling bij het subject
en wordt dus het tragische hiervan afhankelijk gesteld.
Vervolgens is bezwaar te maken tegen het ,,positive" der
waarden, omdat men zoodoende ook in strijd komt met het
experimenteel-empirische, een gevaar, waarvoor elke niet-
inductieve methode zich heeft te hoeden. Indien waar is, dat
alleen tragiek ontstaat, wannieer het (een) goede door het
(een) booze, het (een) edele door het (een) slechte vernie-
tigd wordt, dan vervallen daarmee een aantal steeds als
,,tragisch" erkende verhoudingen en daardoor ook een aantal
tragedies der wereldlitteratuur, (Macbeth, Shylock, Ras-
kolnikow). Als we immers de ,,positieve" ethische waarden
dezer figuren bepalen, dan zullen deze niet steeds boven
het nulpunt uitkomen. Hiertegen zou men kunnen opmerken,
dat deze personen toch andere eigenschappen bezitten, die
inderdaad wel positief zijn (volharding, durf, verstand),
maar onze ethische beoordeeling blijft toch steeds normatief
en overstemt onze andere menschelijke gevoelens van
sympathie.
Een derde bezwaar gaat tegen Scheler's opvatting van
den ,,tragischen Knoten", als zou deze bestaan in een niet
rekening houden der causaliteit met de ,,Wertverhältnisse",
Strikt genomen zouden dan ,.tragisch" zijn alle ongevallen en
gebeurtenissen, waarbij hooge positieve waarden noodzake-
lijk vernietigd worden. Maar dit is niet zoo. Het tragische van
Ikarus b.v. zit niet in den ,,knoop" van waardeverhouding en
causaliteit (n.l, dat was smelt in de zon), maar daarin, dat
Ikarus omhoog streeft, dus hooger wil, een ideaal heeft en
zich tegen de zon a, h, w. verzet. Had Ikarus, zoodra hij
voelde dat zijn vleugels losraakten, tot zich zelf gezegd:
,,was smelt voor de zon, dus is mijn plan onmogelijk" en was
hij dan terstond weer neergedaald, dan was er van tragiek
geen sprake. Het tragische zit steeds, ook in dit geval, in de
zielshouding van den tragischen persoon, in de kruising van
menschelijk berekende lijn van oorzaak en gevolg (met
vleugels kan men vliegen) en de Goddelijk bepaalde lijn.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1926
Studentenalmanak | 217 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1926
Studentenalmanak | 217 Pagina's