Studentenalmanak 1928 - pagina 168

158 WAAROP DE ONDERSCHEIDING : M O D E R N E -

binnen, naar waarneming of innerlijke aanschouwing zich

strekkend) is gebaseerd en waarin o.a. de groote perioden

der Renaissancistische en der z.g. primitieve kunst tegenover

elkaar kunnen gesteld, met goed recht geldend maken. Want

het zal duidelijk zijn, dat in 't algemeen de ideoplastiek, die

op innerlijke aanschouwing berust en zich derhalve een

eigen vorm moet scheppen om dit innerlijk uit te drukken,

zich verder van de realiteit zal losmaken dan dit bij de

physioplastiek, die vooral uit de waarneming, het louter

emotioneele zien, opkomt, in 't algemeen het geval zal

wezen ^); gelijk dan ook inderdaad de kunst der primitieven,

die voor hun sterk religieus besef een eigen stijlvorm —

welke misschien wel in zijn grondstructuur op de gerekte

Gothische lijn is terug te voeren — uit innerlijken noodzaak

zich schiepen, minder reëel zich voordoet — al ontkent zij

geenszins de verschijningsqualiteiten der werkelijkheid —

dan de meer op zinnelijke emotionaliteit rustende, reali-

teitsvolle kimst der Renaissance — al toonde Michel An-

gelo de mogelijkheid om door de bijna angstige zwaarte

zijner realiteitsbeelding heen, een groot-cosmische oerkracht

dwingend op te stuwen en al wist Rembrandt door zijn

stoere werkelijkheidsibeelding heen het diepe geheim van

een mysterieus-broeiend licht te doen ruischen.

Nog midden in impressionisme en luminisme stuwden

reeds, met de ontwikkelingssnelheid die allerwege de evo-

lutie van het moderne cultuurleven beheerschte, gansch

nieuwe krachten in het kunstleven zich op, die op reactio-

naire basis het tegendeel poneerden van wat tot nog toe in

de moderne kunst was gesteld. Het waren v. Gogh en

Cézanne, üi wie het kunstbev^Tistzijn geleidelijk de machtige

wenteling maakte van waarneming tot innerlijke aanschou-

wing. Berustte het impressionisme en luminisme op geraffi-

neerde waarnemingsanalyse, die ten slotte tot een bijna

1) Des te opmerkelijker is daarom het feit, dat in de moderne

kunst de vrijwordinig van de natuurverschijning zich aanvankelijk niet

op ideoplastische, gelijk men verwachten zou, dooh op pfaysioplastische

basis ontwikkelde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen