Studentenalmanak 1928 - pagina 167

OUDE SCHILDERKUNST GEBASEERD IS 157

te zijn van het lioht. Zoo werd de reëele kleur en de stof-

uitdrukking, die in 't impressionisme nog niet gansch ver-

dwenen waren, in 't limiinisme totaal vernietigd en de

eenge band aan de realiteit die nog in den vorm (lijn) be-

waard was, was niet meer dan een zijden draad, waar in

de optische trillingen van het licht-beeld de vorm als tot

damp vervluchtigde. Thans was de vrijwording van de

realiteit, welke aanvankelijk in 't impressionisme gesteld

was, in 't uiterste luminisme tot minimale gebondenheid aan

de werkelijkheid en daarmee tot de grensmogelijkheid der

schilderkunst voortgeschreden.

Deze losweeking van de realiteit nu, die voor den kunste-

naar vrijheid beteekent, had de kunst van vroeger tijd niet,

of althans niet in die mate (er is gradatie!) gekend. Hoe?

vraagt men, was Renabrandt niet een licht--kunstenaar bij

uitnemendheid? Zeker was hij dat; ja, grootscher en impo-

santer, mysterieuzer en dieper was zijn licht, dat niet reëel

was, maar een ireëele schepping van zijn duister genie,

dat uit den chaos van woelende donkerheden 't bevende

lioht-mysterie tot zich riep- Maar toch zeggen we dit:

Rembrandt loste er de realiteit niet in op; zijn genie baarde

dit wonderlijk paradoxale: de werkelijkheid reëel en tege-

lijk toch mysterie van licht. Hier is 't laatste woord gezegd:

niemand zal ons ooit het geboorte-geheim van deze twee-

eenheid openbaren.

Wanneer we zeggen dat de oude, d, w, z. vóór-impres-

sionistische kunst die losweeking van de realiteit niet had

gekend, dan is dat in geen geval in absoluten zin bedoeld.

Dit kan ook niet, want ware de gebondenheid aan de wer-

kelijkheid in strengen zin volstrekt geweest, zoo zou de

scheppende factor, die noodwendig iets on-werkelijksch

brengt, uitgebannen zijn geweest. Noodzakelijk is er in alle

kunst een zekere vrijheid geweest en de geschiedenis toont

ons al de gradueele schommelingen in die vrijheid, welke

de kimst in den loop der eeuwen heeft meegemaakt. We

kunnen hier de onderscheiding van physioplastische en

ideoplastische kunst, een onderscheiding die op 't gezichts-

punt van de activiteitsridhting (resp. naar buiten of naar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen